Laat mentale gezondheid even zwaar wegen als fysieke gezondheid. En als er toch weer coronamaatregelen nodig zijn, kies dan voor een aanpak op maat en in samenspraak met kinderen en jongeren. Dat zijn de belangrijkste lessen die onderzoekers en jongeren trekken uit onderzoek naar de mentale gezondheid van de Nederlandse jeugd in coronatijd. Dat meldt het Nederlands Jeugdinstituut (NJi).
Dat een aanpak op maat nodig is, is een belangrijke les uit de coronacrisis voor de hele samenleving. Wat werkt om de mentale gezondheid op peil te houden? Wat werkt als scholen niet volledig open kunnen blijven? Wat werkt als ontmoetingen minder vanzelfsprekend zijn door coronamaatregelen? Maatwerk betekent in dit geval dat je deze vragen beantwoordt samen met kinderen en jongeren.
Verschillen tussen kinderen en jongeren
Daarnaast vragen jongeren om meer rekening te houden met de verschillen tussen kinderen en jongeren. Die verschillen zijn een kans om passende oplossingen te vinden. Dat lukt niet als je kinderen en jongeren van 0 tot en met 23 jaar ziet als één groep.
Coronascenario's
Als het aantal coronabesmettingen stijgt en maatregelen weer in zicht komen, bestaat het risico dat maatregelen op maat en samenwerking met jongeren op de lange baan worden geschoven. Om dat te voorkomen is het zaak om nú de samenwerking met kinderen en jongeren op te zoeken. Kijk met elkaar naar coronascenario's op korte en middellange termijn en hoe je daarmee kunt omgaan. Pak het op als zomerklus en houd de samenwerking vast wanneer het erop aankomt.
Scholen mogen nooit helemaal dicht
Veel onderzoeken hebben het negatieve effect van de coronamaatregelen op de mentale gezondheid van jongeren aangetoond. Daarom willen jongeren mentale gezondheid in alle omstandigheden even zwaar laten wegen als fysieke gezondheid. Dat betekent bijvoorbeeld dat scholen nooit meer helemaal dicht mogen en dat er altijd plekken moeten blijven waar jongeren elkaar kunnen ontmoeten.
Als niet alle leerlingen tegelijk op school kunnen zijn, voorkom dan een verplichte complete schoolsluiting. Coronamaatregelen vragen om creatieve vormen van onderwijs. Deels fysiek, deels online en deels hybride. Maak samen met jongeren een plan om dat in te richten, zodat álle kinderen en jongeren optimaal kunnen leren. Kijk hierbij naar de positieve ervaringen van online onderwijs, maar houd ook rekening met de redenen waarom kinderen en jongeren fysiek onderwijs nodig hebben.
Online thuisonderwijs
Sommige kinderen en jongeren bloeiden op door het online thuisonderwijs. Digitaal studeren gaf rust en minder reistijd. Ook kregen langdurig zieke kinderen vanuit het ziekenhuis opeens op dezelfde manier online les als de rest van de klas. En kinderen die moeite hebben met te veel prikkels, konden zich online veel beter concentreren. Voor jongeren die helemaal niet meer naar school gingen werd de drempel lager om toch weer onderwijs te volgen.
Fysiek onderwijs is voor veel leerlingen nodig om gemotiveerd te blijven. Bovendien zijn sommige vakken online onmogelijk, zoals handenarbeid. Daarnaast zijn ontmoetingen met medeleerlingen onmisbaar om te leren hoe groepsprocessen werken, sociale contacten te onderhouden en nieuwe mensen te leren kennen. Ook hebben niet alle leerlingen de digitale middelen en een rustige plek om thuis te leren, en ouders die het onderwijs kunnen ondersteunen. Daar komt bij dat schoolsluiting de kans vergroot dat kinderen worden geïsoleerd in een onveilige thuissituatie. Houd daar rekening mee bij het vormgeven van onderwijs.
Contact met leeftijdsgenoten
Alle maatregelen die contact met leeftijdsgenoten verhinderden waren lastig. Jongeren konden niet meer sporten of andere hobby's uitvoeren. 'Dat nooit meer', zeggen jongeren daarover. Zorg daarom voor ontmoetingsplekken en mogelijkheden om te sporten. Dat is nodig voor de fysieke én de mentale gezondheid. Kijk veel meer naar wat jongeren nodig hebben en wat je daarvoor kunt organiseren.
Door: Nationale Onderwijsgids
