De inspectie deed het onderzoek naar aanleiding van de signalen in 2021. In dat voorjaar bleek op de kunst- en mode-opleidingen bij verschillende hogescholen dat de leeromgeving er onveilig was. Er waren signalen over studenten die tijdens het onderwijs werden afgekraakt, of een veel te hoge studiebelasting ondervonden of zelfs (seksueel) grensoverschrijdend gedrag ervoeren. De inspectie heeft onderzocht wat de hogeschoolbesturen doen om te sturen op een veilige leeromgeving van huidige en toekomstige studenten.

Verschillende maatregelen getroffen 

Voor zover sociale veiligheid nog niet op de radar stond, hebben de incidenten alle hogeschoolbesturen met kunst- en/of mode-opleidingen wakker geschud, stelt de inspectie vast.  De onderwijsinstellingen hebben inmiddels verschillende maatregelen getroffen. Zo proberen de hogescholen de vindbaarheid en zichtbaarheid van meldprocedures voor studenten te verbeteren en zijn er vertrouwenspersonen aanwezig. Ook is op veel hogescholen een gedragscode gemaakt of aangepast. Wel blijkt er meer aandacht voor maatregelen die zijn gericht op de opvang en bescherming van klager en beklaagde nadat er een incident heeft plaatsgevonden, dan voor het voorkomen van sociale onveiligheid. Bovendien ontbreekt nog vaak een meer structurele aanpak. Die noodzaak wordt ook door onderwijsbesturen onderkend, hoorde de inspectie.

Concreet spoort de inspectie de besturen aan om een risicoanalyse uit te voeren, concrete doelen te stellen met een planning erbij, en centrale regie te houden op de uitvoering van de maatregelen. Het effect van die maatregelen zouden ze dan steeds moeten blijven monitoren en evalueren, en bijstellen als de maatregelen niet het beoogde effect hebben. Ook is het belangrijk de vinger aan de pols te houden van de sociale veiligheid in het algemeen. 

Met álle betrokkenen in gesprek 

Ook raadt de inspectie de besturen aan om met álle betrokkenen in gesprek te gaan over sociale veiligheid, normen en grenzen. Naast docenten en studenten bijvoorbeeld ook met gastdocenten en ondersteunend personeel. Belangrijk is ook dat iedereen binnen de organisatie wordt betrokken, door gesprekken te voeren over standpunten, emoties en overtredingen, en door inspraak en tegenspraak te organiseren. Dat gesprek voeren, ook tussen medewerkers, managers en studenten, dat is niet altijd gemakkelijk, bleek uit het onderzoek. Maar het helpt om sociale veiligheid te bereiken.

Verschillende handvatten 

De inspectie biedt in haar rapport verschillende handvatten die kunnen bijdragen aan het versterken van sturing op sociale veiligheid voor studenten.

Door: Nationale Onderwijsgids 
Beeld: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap