Ouderbetrokkenheid

‘Voor mij betekent ouderbetrokkenheid dat ouders komen op ouderavonden of helpen in de klas.’ aldus een leerkracht uit groep 3. ‘Betrokken ouders zie je gewoon vaak op school!’ Een kleuterleidster formuleerde het anders: ‘Betrokken ouders brengen hun kinderen op tijd, vergeten niet drinken mee te geven en, oh ja, ze lezen de weekbrief’. Inderdaad hoort bij ouderbetrokkenheid het verschijnen van ouders op ouderavonden, het helpen bij schoolse activiteiten of het op tijd aan de poort afleveren  van hun ‘gewassen en gestreken’ kinderen. Maar het is de vraag of de prestaties van kinderen daardoor ook omhoog gaan. Daarvoor is, voor zover mij bekend, weinig evidentie. Dergelijke verwachtingen leggen bovendien een behoorlijk beslag op de tijd en energie van ouders die toch al ‘druk, druk, druk ‘ zijn. Ouderbetrokkenheid leidt daarom dikwijls tot teleurstellingen bij de leerkracht (ouders komen niet) en frustraties van ouders (ze voldoen niet aan de verwachtingen).

Wat doen betrokken ouders?                                                                                                                  

Eén op de vijf kleuters heeft, volgens onderzoek van het KPC (2007), een taalachterstand van een jaar of meer op het moment van instromen in het basisonderwijs. Taalachterstand leidt tot onderwijsachterstand. Het  goede nieuws is echter dat veel leerlingen zonder noemenswaardige problemen hun schoolcarrière  starten. Waarom lukt bij deze kinderen wel wat bij twintig procent van hun leeftijdsgenoten niet lukt. De sleutel ligt bij het taalaanbod van ouders. Sommige ouders, meestal hoger opgeleid,  zijn gevoeliger voor initiatieven van hun kinderen dan andere ouders. Hogeropgeleide ouders haken beter aan bij de belangstelling van hun kind. Hun taalaanbod is rijker en gevarieerder. Ook al is sprake van een multiculturele context, de relatie  tussen opleidingsniveau van ouders en schoolsucces van kinderen blijft in het algemeen bestaan. Betrokken ouders praten over wat er te zien en te bleven valt. Dat ondersteunt hun kinderen bij het ontdekken van de wereld en het zich eigen maken van taal.

Wat  verhoogt de leerprestaties?                                                                                                           

Als ouders voortdurend benoemen wat ze samen met hun kind doen, dan krijgt het kind handvatten om ideeën te verwoorden. Het is dus zaak dat scholen, om de leerprestaties te verbeteren, iets anders uit de kast trekken dan gewoonlijk. In plaats van te eisen dat ouders naar school komen of helpen in de klas, is het voor schoolsucces effectiever om de interactie thuis te bevorderen. Dat betekent ouders enthousiast maken om hun belangrijke rol van taalaanbieder op te pakken. Rijk en gevarieerd taalaanbod thuis stimuleren. Maar hoe doe je dat? Dat kan door in gesprek te gaan met ouders. Met behulp van films en kijkvragen, zoals de methode TOLK voor taalontwikkeling! doet, kan, al kijkend en pratend, worden aangesloten bij wat ouders kennen (hun leefwereld), wat zij kunnen (praten in je moedertaal dat kan iedereen) en waartoe ze bereid zijn (iets wat past bij hun agenda, hun geloof en ideeën over opvoeden). Ouderbetrokkenheid wordt dan ‘empowerment’ van ouders. Ouders haken aan als zij hun eigen rol kunnen invullen op een manier die bij hen past.  Ouderbetrokkenheid betekent dan dat  de school voor onderwijs staat en de ouder voor het invullen van zijn eigen rol als taalaanbieder thuis.

© Nationale Onderwijsgids / Dorine Verheijden - Lels