Over huisvesting en inrichting van scholen in het kader van onderwijsvernieu-wing wordt al jaren nagedacht. Het is ons dagelijks werk. Er staan in Nederland veel scholen met vernieuwende leeromgevingen die wij of onze concullega’s samen met die scholen hebben ontwikkeld. Vreemd genoeg doet het bewegingsonderwijs in dat ontwikkelproces nauwelijks tot nooit mee. Het gaat meestal niet verder dan de vraag of er één of twee gymzalen bij moeten komen. En dat is vreemd, juist omdat ook in het bewegingsonderwijs zoveel ontwikkeling en vernieuwing gaande is.
De HALO in Den Haag en Windesheim in Zwolle zijn voorbeelden van Hogescholen die in hun opleidingen voor vakdocenten veel onderzoek en aandacht besteden aan die vernieuwingen. Uit onderzoek van de HALO blijkt onder andere dat we kinderen in hun jonge jaren al moeten stimuleren en motiveren voor bewegen en ontwikkelen van hun motoriek. Althans, als we als samenleving willen dat ze ook op latere leeftijd blijven sporten.
Stimuleren en motiveren vergt uitdagend bewegingsonderwijs. Met activiteiten en beweging die de jongeren van nu aanspreekt en hen uitdaagt. Dat is niet langer de traditionele gymzaal met het traditionele bewegingsonderwijs, niet alleen althans. Ook voor het bewegingsonderwijs moeten we nadenken over vernieuwende bewegingsconcepten, andere onderwijsmethoden en bijpassende uitdagende bewegingsvoorzieningen.
Er zijn steeds meer digitale middelen en spellen om kinderen te laten bewegen, apps om kinderen met tablets en telefoons hun eigen oefeningen digitaal te laten registreren, te evalueren en vervolgens te verbeteren. Ook zijn er nieuwe vormen van binnen- en buitensport die beter passen bij de belevingswereld van jongeren en kinderen. Deze nieuwe middelen en andere activiteiten vergen andere omgevingen en inrichtingen dan het traditionele gymlokaal.
De verwondering van M3V over de té geringe aandacht voor nieuwe bewegingsvoorzieningen werd gedeeld door Stichting Carmel. Door gymsecties bewust te maken van de mogelijkheden, te voeden met goede voorbeelden en vervolgens te faciliteren in het denk- en ontwikkelproces kunnen zij bewogen worden richting een nieuwe kijk op hun eigen gymvak. Om secties hierin te ondersteunen hebben Stichting Carmel en M3V samen de Routekaart Bewegingsvoorzieningen ontwikkeld.
In de routekaart worden ontwikkelingen op het gebied van bewegingsonderwijs en passende voorbeelden getoond. Dit wordt ondersteund met filmpjes, foto’s en theoretische onderbouwingen. De gebruiker wordt meegenomen in een stapsgewijs traject: van kennisontwikkeling en oriëntatie richting de vertaling naar eigen visie en ambitie, uitwerking in een eigen bewegingsconcept en keuze van zelf te ontwikkelen voorzieningen of te gebruiken voorzieningen van andere partijen in de omgeving.
De vernieuwende voorbeelden in de routekaart en het stapsgewijze proces leiden tot het ten volste benutten van alle mogelijke kansen bij nieuwbouw. Scholen worden geprikkeld na te denken hoe het anders en voor hun kinderen beter kan. Om aanbod leuker en boeiender te maken, of toegespitst op de specifieke groep leerlingen die zij hebben. Waarom een derde gymzaal creëren als bijvoorbeeld een dojo of een andere voorziening veel beter past?
Vernieuwing in beweging en voorzieningen is, net zoals bij onderwijsvernieuwing, geen doel op zich. Het gaat erom dat we kinderen weer op een goede manier meer aan het bewegen krijgen en houden. Dat we hen helpen passende keuzes te maken. En te komen tot een gezondere levensstijl.
Bewegingsonderwijs is zeker in het primair onderwijs een ondergeschoven kind geworden. De HALO-studies wijzen uit hoe gevaarlijk dat is voor onze gezondheid. Laten we de scholen en hun gymsecties helpen in de bewustwording van hun rol en hun belang daarin voor de kinderen. Het hoeft niet eens meer geld te kosten. We moeten het geld gewoon beter uitgeven en minder automatisch alleen in dure gymzalen stoppen. De routekaart daagt iedereen daartoe uit, wie doet mee?
© Nationale Onderwijsgids / Harry Vedder
