"Ah nee hè. Hier heb ik echt geen zin in zo vlak voor de vakantie." Milan, te herkennen aan zijn variërende kleur kapsel, schreeuwde het uit. De gebruikelijke ochtendgroet ("Goedemorgen, mogen we ook eerder naar huis vandaag?") was uitgelopen tot een meerstemmige klaagzang. Ik maakte toch een grapje toen ik zei dat we theorie moesten behandelen? Met spijt in mijn hart moest ik bekennen dat ik, hoewel ik altijd in was voor een grapje, vandaag een uiterst serieuze les in gedachten had.
Zware onderwerpen
Wanhopig bedacht ik hoe ik deze jongeren toch zou kunnen laten nadenken over onderwerpen als, jawel, suïcide en gedragsproblemen. Het was nu eenmaal een onderdeel van de toets. De les ging over 'de puberteit', een gevoelig onderwerp voor deze zestienjarige leerlingen. Het huiswerk dat ik ze eigenlijk op had willen geven streepte ik in mijn hoofd snel door. Wat niet weet wat niet deert. Ik kon me niet voorstellen dat ik ze daar in deze hoedanigheid ook nog maar enigszins voor kon motiveren.
Suïcide
Tot dusver ging het eigenlijk best goed. Ze luisterden, stelden vragen en kwamen met relevante voorbeelden. Tot… ik begon over suïcide. Waar ik had geprobeerd in enkele zinnen uit te leggen dat dit bij de puberteit kan horen en sommige jongeren hiervoor hulp zoeken, raakte ik bij een aantal een onverwacht gevoelige snaar. Lucas keek me aan met een blik die ik niet van hem gewend was. Dertig seconden zocht hij naar de juiste woorden. Toen kwam het hoge woord eruit. Hij had ook met zulke gedachten rondgelopen. Al gauw liep hij het lokaal uit. Ook een tweede leerling liep geëmotioneerd weg. "Hadden we toch beter een film kunnen kijken mevrouw..."
Was dit wel normaal?
Toen ik even later, na een uitvoerige rondvraag in de klas, besloot om de les te vervolgen en naar een volgend onderwerp te gaan, kwam Lars met een persoonlijke vraag. "Wie van deze klas heeft ook wel eens aan zelfmoord gedacht?" Het zweet brak me opnieuw uit. Paniekerig zocht ik naar de juiste interventie. Wat moest ik doen? Moest ik de discussie beëindigen? Lars duidelijk maken dat deze vraag over een grens ging? Of moest ik dit groepsproces zijn gang laten gaan en de groep zelf verantwoordelijk maken voor deze intieme setting? Lars vertelde over zijn eigen zelfmoordgedachten van vroeger. Met grote ogen keek hij me aan. Was dit wel normaal?
Milan trok het niet meer. "Ah nee hè, hier heb ik echt geen zin in zo vlak voor de vakantie..."
Hulpverlener of docent
Opnieuw was ik me bewust van mijn rol als docent en de hieruit voortvloeiende vraag. Waar eindigt mijn rol als docent en begint de rol van hulpverlener? Een vraag die deze eerste vijf maanden van mijn nieuwe baan al vaak de revue gepasseerd was. Mijn hulpverleningsachtergrond maakte dit voor mij vaak onnodig complex. Waar ligt de grens?
Pauze
Voorzichtig hervatte ik mijn les en tastte ik de behoeftes van de leerlingen af. Puur intuïtief deed ik wat mij goed leek. Nadat ik de klas eerder dan gebruikelijk had laten gaan, sprak ik nog met enkele leerlingen na. Lucas vertelde met tranen in zijn ogen over zijn heftige jeugd en zijn reactie in de klas. Hij bedankte me voor het gesprekje en liep naar de deur. Lars hoefde geen gesprekje. Misschien zou hij er nog wel met z'n mentor over praten. Toen was ook hij weg. Mijn hoofd tolde. Ik schrok op van de deur, mijn volgende klas kwam binnen. Ik had de pauze gemist.