Wie herinnert niet het jongetje Ruben die in 2010 de enige overlevende was van de vliegramp in Tripoli. Door de vele media aandacht werd hij wereldberoemd. Iedereen vroeg zich af hoe het dit jongetje in zijn leven verder zou gaan. Zonder ouders, zonder broer. Zou hij deze klap ooit te boven komen? Ruben is niet het enige kind dat een zwaar lot treft in zijn leven. Kinderen worden getroffen oorlogsgeweld, natuurrampen, ernstige (psychiatrische) ziekte van hun ouder(s) of van henzelf, et cetera.
Wanneer later in het leven het levensverhaal van een leerling aan je wordt verteld, bij een reünie van oud-leerlingen bijvoorbeeld of bij een andere spontane ontmoeting, gaat er wellicht door je heen “dat hij of zij er nog is!” Uit het antwoord op jouw vraag “wat heeft je er al die jaren doorheen gesleept” kunnen wij leren wat kenmerken van veerkracht zijn bij kinderen.
Was het een intelligent en creatief kind met zelfvertrouwen en in staat zichzelf te reguleren? Had/heeft het goede sociale vaardigheden? Was er een andere ouder, grootouder(s) of buurvrouw/man beschikbaar? Hadden ouders al voorgeleefd hoe je problemen kunt oplossen? Een hecht familienetwerk? Had het fijne vriendjes en mogelijkheden om met ze te ontspannen (sporten)? Konden wij als school dit kind steunen? Hem of haar probleemoplossende vaardigheden aanbieden? Was er ook nog de onvoorwaardelijke steun van buurt- of dorpsgenoten, de kerk of de moskee?
Sociale steun is de belangrijkste voorspeller of een kind na een schokkende gebeurtenis zich kan herstellen. We weten ook dat sociale steun het eerste jaar na de gebeurtenis volop beschikbaar is maar na drie niet of nauwelijks meer. “Het is toch alweer drie jaar geleden” zijn de woorden waarnaar wij maar al te graag grijpen als wij niet weten wat we met een kind aan moeten en de emoties die er zijn liever niet meer horen of zien. “Het leven gaat door” zou je er nog achteraan kunnen mompelen.
Als school kunnen wij kinderen wat bieden als het gaat om het vergroten van veerkracht. Door communicatieve vaardigheden te versterken, kinderen leren zich te verplaatsen in anderen, een sfeer van dankbaarheid en waardering te creëren en hen te leren samenwerken. Daarnaast te leren wat er wel goed gaat en een oplossingsgerichte instelling te laten zien. Zo kan een aandachtstraining ook waardevol bijdragen in het leren reduceren van stress als gevolg van ingrijpende gebeurtenissen.
Wij willen graag dat onze kinderen uitstromen met de best mogelijke leerresultaten. Een Cito-toets voor veekracht is er gelukkig nog niet, maar het aanleren van veerkracht is ook hele belangrijke bagage voor het leven!
