De Nationale Onderwijsgids kijkt aan het einde van het jaar terug op het belangrijkste onderwijsnieuws van 2016. Welke onderwerpen domineerden het afgelopen jaar? De invoering van passend onderwijs gaat met horten en stoten, er is nog geen oplossing gevonden voor het lerarentekort en de meningen over het verplichte Lerarenregister lijken toch niet zo unaniem als was verwacht.
Passend onderwijs
Sinds de invoering van passend onderwijs in augustus 2015 is, zoals beoogd, het aantal leerlingen in het reguliere onderwijs gestegen, hoewel regionaal nog grote verschillen te zien zijn. Docenten ervaren echter een hogere werkdruk door vollere klassen en meer leerlingen met speciale onderwijsbehoeften. Zij vinden dat er te weinig geld en expertise is. Ook is de onderwijspraktijk nog te weinig betrokken.
Voor het stijgende aantal thuiszittende leerlingen is een pact gesloten, met als aanjager voormalig Kinderombudsman Marc Dullaert, waarin staat dat in 2020 geen enkel kind langer dan drie maanden thuis mag zitten zonder een passend aanbod.
Staatssecretaris Dekker kondigde in december acties aan om het tempo in passend onderwijs op te schroeven door bijvoorbeeld bekostigingssancties voor weigerende scholen en het wettelijk regelen van doorzettingsmacht bij thuiszittende kinderen.
Lerarenregister
Vanaf 2026 moeten leerkrachten verplicht in een register van docenten met een bevoegdheid staan. Het Lerarenregister is een initiatief van de Onderwijscoöperatie en is bedoeld om de positie van docenten te versterken. Voorstanders vinden dat de wet het lerarenberoep helder afbakent, onbevoegdheid tegengaat en zeggenschap geeft aan de leraar in zijn individuele professionele ontwikkeling. Tegenstanders vinden dat eerst het lerarentekort moet worden opgelost. Daarnaast zien zij het register als een beperking, omdat lang niet alle belangrijke kennis en vaardigheden van een docent geregistreerd worden.
De vakbond Leraren In Actie (LIA) is tegen het huidige lerarenregister, omdat het bovenaf wordt opgelegd zonder voldoende draagvlak onder leraren. LIA is daarom in november een petitie gestart tegen het lerarenregister. Inmiddels hebben al meer dan 22.000 docenten de petitie 'Stop dit lerarenregister' getekend.
Lerarentekort
OESO en de PO-Raad waarschuwen voor een fors lerarentekort in het basisonderwijs dat kan oplopen tot 6000 tot 8000 leerkrachten over tien jaar. Dit komt door vergrijzing enerzijds en te weinig nieuwe pabostudenten anderzijds. Dit laatste is waarschijnlijk het gevolg van de strengere studie-eisen die aan de studenten worden gesteld. Scholen zetten uit nood gepensioneerde docenten voor de klas en lokken docenten met bonussen, leaseautos en een hoger salaris. Schoolbesturen en pabo's maken afspraken over baangaranties voor pabostudenten. Daarnaast wordt geëxperimenteerd met academische pabo's om meer vwo'ers te trekken.
Organisaties en raden vinden dat het lerarenberoep weer aantrekkelijk gemaakt moet worden door het verhogen van de salarissen en het verlagen van de werkdruk. Ook moet het beroep van docent meer maatschappelijk aanzien krijgen.
Overig onderwijsnieuws
Wwz
De nieuwe Wet werk en zekerheid die per 1 juli 2016 werd ingevoerd, maakt vervanging van zieke docenten lastig doordat een invaller na drie invalbeurten recht heeft op een vaste contract, terwijl de school daarvoor de financiën niet heeft. Gevolg is dat kinderen naar huis worden gestuurd of onder andere klassen worden verdeeld. Vanwege deze problemen is de Cao PO 2016-2017 tijdelijk aangepast: in de eerste drie maanden van 2017 en 2018, waarin de kans op een griepgolf het grootst is, mogen scholen invallers inschakelen zonder dat de tijdelijke contracten resulteren in een vaste aanstelling.
Gelijke kansen
De kansenongelijkheid in Nederland groeit. De overheid trekt daarom structureel extra geld uit voor het bevorderen van gelijke kansen voor kinderen met gelijke talenten. Dit gebeurt door het creëren van soepele overgangen in het onderwijs door middel van schakelprogramma's. Daarnaast wordt geld vrijgemaakt voor stimulerend onderwijs. Tenslotte wordt er geïnvesteerd in sterke netwerken. Voor een duurzame aanpak hiervan worden betrokkenen aangespoord om zich in het samenwerkingsverband de Gelijke Kansen Alliantie te verenigen.
MOOC's
Massive Open Online Courses (MOOC's) worden populairder. Steeds meer mensen vinden deze gratis online cursussen van Nederlandse universiteiten. Ook op het mbo is de eerste MOOC inmiddels een feit.
Gezonde scholen
Gezond eten en veel bewegen wordt steeds belangrijker op scholen. De kinderopvang biedt steeds meer producten met minder zoet, zout en vet aan. Chocolademelk en drinkyoghurt gaan uit de schoolmelkregeling voor basisscholen. En middelbare scholen werken met het programma De Gezonde Schoolkantine van het Voedingscentrum. Ook streven steeds meer scholen naar een Gezond Schoolplein met een uitdagende, groene en rookvrije omgeving.
Zomerscholen
Op steeds meer middelbare scholen kunnen leerlingen naar de zomerschool. Zwakke vakken worden bijgespijkerd, waardoor ruim vier van de vijf leerlingen alsnog overgaan. Vanuit hetzelfde principe zijn ook lentescholen in opkomst.
Door: Redactie Nationale Onderwijsgids