Het onderzoek laat zien dat informatietechnologie, zoals robots en internet, bijdraagt aan de groei van arbeidsproductiviteit. De eensgezindheid onder economen dat innovatie niet tot baanverlies leidt, brokkelt echter sinds 2010 af, stelt het instituut. "De invloed van informatietechnologie op werk verschilt. Vooral banen op mbo-niveau staan onder druk. Daarnaast maakt informatietechnologie ook internationalisering en flexibilisering van arbeid mogelijk", aldus het rapport.

Door automatisering blijven er banen over voor hoog- en voor laagopgeleiden, maar verdwijnen juist banen op middelbaar niveau. Onderzoeker Linda Kool: “Die middengroep komt niet per se zonder werk, maar die mensen moeten doorstromen naar sectoren waar wel werk is.”

De commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Tweede Kamer vroeg het Rathenau Instituut begin dit jaar of ze een overzicht kon maken over de invloed van technologische ontwikkelingen op de werkgelegenheid. Dit mede naar aanleiding van een toespraak van minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) waarin hij zijn zorgen uitte over de invloed van robotisering op de werkgelegenheid.

De bewindsman zei toen te vrezen dat er in de toekomst voor veel mensen geen betaald werk meer is, omdat de meeste arbeid straks wellicht door robots of machines wordt verricht. Hij onderstreepte dat het kabinet het niet zover wil laten komen. Het zet in op bijvoorbeeld onderwijs, opleiding, verlaging van de lasten op arbeid en een betere begeleiding van werklozen om te verhinderen dat steeds meer werkgelegenheid verloren gaat.

Het instituut roept de politiek op om de 'robotsamenleving' te zien als "een uitgangspunt dat richting kan geven". De geschiedenis laat zien dat dat kan door te investeren in maatschappelijk verantwoorde innovatie, in onderwijs en in aandacht voor de verdelingen van kosten en baten, aldus het rapport. De Tweede Kamer wil de inzichten gebruiken als basis voor het komende politieke debat over de effecten van technologie op de arbeidsmarkt.

© Nationale Onderwijsgids