We hebben geluk in Nederland. We grenzen aan een ondiepe zee waar je windturbines op de bodem kunt bevestigen. Maar een groot deel van de wereldwijde oceanen is te diep, vertelt Viré. "Zodra de zee dieper is dan ongeveer vijftig meter, kun je de molens niet meer vastzetten op de bodem. Althans, het is dan veel gedoe en niet meer rendabel. Je zult ze op drijvende platforms moeten zetten die je met kabels en ankers op hun plek houdt." Het is een techniek die nu nog in de kinderschoenen staat, maar waarvoor inmiddels veel interesse is. Zo heeft de Europese Commissie voorgesteld om de Europese offshore windcapaciteit te verhogen van het huidige niveau van 12 GW tot 400 GW in 2050, waarvan naar verwachting een derde afkomstig zal zijn van drijvende windturbines. Dit zal worden aangevuld met 40 GW aan opkomende technologieën, zoals oceaanenergie en drijvende zonne-energie.

Windturbineketen 

Welke rol het gloednieuwe Floating Renewables Lab in het realiseren van deze ambitie speelt, is wat betreft Viré klip en klaar. "Het Floating Renewables Lab vertegenwoordigt bijna de gehele windturbineketen. Van A tot Z. Zo wordt er aan de TU Delft gekeken naar welke kabels je het beste aan de zeebodem kunt bevestigen, maar bijvoorbeeld ook naar hoe je al die drijvende windturbines ten opzichte van elkaar moet neerzetten. Door daar onderzoek naar te doen, kun je het energierendement substantieel verhogen. Het sturen van het zog – de zuiging die ontstaat door de beweging van zo’n turbine in water – is daar een mooi voorbeeld van. Daarbij wordt gekeken naar het doelbewust veranderen van de hoek waaronder de windturbinebladen in de wind staan. Het effect daarvan is dat het zog achter de turbine gedeeltelijk of geheel óm de volgende turbine heen wordt gestuurd. Dat levert energiewinst op."

Acht faciliteiten 

Het unieke aan het Floating Renewables Lab is dat het een combinatie van acht bestaande faciliteiten is, die alle acht unieke eigenschappen bezitten. Viré: "Het is niet uniek dat we bij de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek & Technische Materiaalwetenschappen (3mE) een towing tank hebben staan, waar onderzoek gedaan wordt naar hoe drijvende windturbines zich gedragen als er bijvoorbeeld huizenhoge golven ontstaan. Of dat er bij Civiele Techniek en Geowetenschappen (CiTG) een enorme hexapod te vinden is – een zesbenige robot van 6 bij 5 bij 3 meter – waarmee we zo’n turbineconstructie beter kunnen maken. Of dat er bij de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek (LR) onderzoek gedaan wordt naar de aerodynamische eigenschappen van drijvende turbines. Nee, het unieke zit ‘m in het feit dat al deze faciliteiten virtueel aan elkaar geknoopt worden. Sommige onderdelen van het systeem worden fysiek getest, terwijl anderen worden nagebootst met behulp van numerieke modellen die bijvoorbeeld zo’n hexapod kunnen besturen. Dit vereist snelle en nauwkeurige modellen. Onderzoek op het gebied van AI kan hierbij als hefboom fungeren, zodat die real-time modellen alsmaar beter en beter worden."

Tot nog toe zijn er maar weinig plekken in de wereld waar op deze manier – en in deze omvang – onderzoek gedaan wordt naar drijvende windturbines. Maar ook op onderwijsgebied is het Floating Renewables Lab een unieke kans. Viré: "We laten studenten zien hoe we – door verschillende voorzieningen aan elkaar te knopen – van wind naar Watt gaan. Daarnaast hopen we ons lab te kunnen verbinden aan faciliteiten van partneronderzoeksinstituten en bedrijven. Een mooie aanzet hiertoe is de Q-meeting Offshore Wind van woensdag 20 april, een initiatief van Siemens en Van Oord. TU Delft host deze editie. Daarmee geven wij aan dat intensieve samenwerking met industrie, overheden en NGO’s broodnodig en onvermijdelijk is, willen we impact maken op het gebied van onderzoek en innovatie."

Door: Nationale Onderwijsgids
Beeld: TU Delft