Leesmonitor Magazine: (On)gelijke kansen in taal en lezen
-
De coronacrisis heeft de kansenongelijkheid in het onderwijs in een stroomversnelling gebracht. Welke oorzaken en mogelijke oplossingen zijn er voor het ontstaan en bestaan van ongelijke kansen?
MAATSCHAPPELIJKE ONGELIJKHEID
Het zijn vooral de kinderen van ouders die zelf weinig onderwijs hebben genoten, die in de coronacrisis op achterstand zijn komen te staan. De schoolsluitingen en het thuisonderwijs hebben hiermee een meerjarige trend versterkt. Corona brengt een ontwikkeling die gaande is sinds 2003 in een stroomversnelling: de verschillen tussen kinderen groeien, en hiermee de maatschappelijke ongelijkheid.
ONDERSCHEID NAAR NIVEAU
De ongelijkheid in kansen ontstaat bij de meeste kinderen al in de vroege kindertijd. Gezinnen verschillen in de hulpbronnen waarover ze beschikken, zoals een gevulde boekenkast, een eigen (studie)plek voor het kind, en de schoolse vaardigheden van de opvoeders. Deze kansenongelijkheid continueert zich in het onderwijs. Docenten kunnen verwachtingen en stereotypen op leerlingen projecteren, waardoor een selffulfilling prophecy ontstaat. Ook wordt in het Nederlandse onderwijs al vroeg een (sterk) onderscheid naar niveau gemaakt.
STIMULERENDE ROL LEESBEVORDERAAR
Deze editie van Leesmonitor Magazine gaat dieper in op de trends en oorzaken omtrent de groeiende kansenongelijkheid. Hierin is ook aandacht voor de stimulerende rol die leesbevorderaars en leesbevorderingsinterventies kunnen spelen voor de taal- en leesontwikkeling. Zij kunnen hiermee bijdragen aan het verkleinen van de ongelijkheid.
Tijd voor een leesoffensief! Op 7 april organiseert Stichting Lezen, Lezen Centraal ONLINE , dit keer onder de titel Lees je nu lees je later. Tijd voor een leesoffensief. Tal van sprekers laten zien hoe een vernieuwende blik helpt om concrete resultaten te boeken in het leesoffensief. Het volledige programma verschijnt binnen enkele weken. Volg...
Wat is De Weddenschap? Wat is het belang van deze leesbevorderingscampagne voor het vmbo en mbo? Welke mogelijkheden biedt de campagnesite? En wat doet een regionale leescoach voor De Weddenschap? Na dit webinar van Stichting Lezen wil je zeker met De Weddenschap aan de slag.
Een half jaar geleden riep de Leescoalitie, samen met elf organisaties uit het veld van onderwijs, cultuur en jeugdgezondheid, de politiek in een manifest op tot een ambitieus Leesoffensief. Die oproep vindt weerklank: bibliotheken, gemeenten, scholen en kinderopvang bundelen hun krachten in lokale of provinciale leesoffensieven. In ons kwartaal...
Welke stoffen- en kartonboekjes zijn geschikt voor je baby? Welke aanwijs- en woordenschatboeken zijn leuk om voor te lezen aan je dreumes? Tijdens het BoekStart-webinar laat voorleesexpert Jos Boon van Bibliotheek Rivierenland de nieuwste boeken voor baby’s en dreumesen zien, en geeft ze tips over voorlezen aan jonge kinderen.
Wat is leesmotivatie? Wat kenmerkt de ongemotiveerde lezer? En hoe kan de leesmotivatie van kinderen worden vergroot? In de publicatie Leesmotivatie onder de loep wordt aan de hand van wetenschappelijk onderzoek antwoord gegeven op deze vragen.
Te veel jongeren haken af als het om lezen gaat. Dat is inmiddels alom bekend en reden voor de politiek om - op advies van de Raad voor Cultuur en de Onderwijsraad - een Leesoffensief te starten om leesbevordering en leesstimulering bij jongeren te versterken, zowel binnen als buiten het schoolvak Nederlands.
Stichting Lezen heeft recente bevindingen uit nationaal en internationaal onderzoek over lezen in beeld gebracht in drie overzichtelijke infographics. De reeks Lezen in beeld toont het voorlezen aan en lezen met drie leeftijdsgroepen: kinderen tussen 0-4 jaar, kinderen in de basisschoolleeftijd en middelbare scholieren. Infographic Voorlezen aan...
De Bibliotheek op school, De Schrijverscentrale en De Schoolschrijver werken samen aan een optimale inzet van kinderboekenschrijvers voor leesbevordering.
In de Praktijkkaarten van EducationLab wordt beschreven hoe BoekStart, de BoekStartcoach en de Bibliotheek op school po werken en watde te verwachten effecten zijn.
Op 10 november vond in Den Haag een rondetafelgesprek plaats tussen Kamerleden en deskundigen over achterstanden, segregatie en kansenongelijkheid. De feiten zijn bekend, maar ik vond het opnieuw bijzonder schrijnend om te horen dat de kansen die je krijgt in je schoolcarrière en verdere loopbaan afhangen van waar je wieg staat. Dat succes samen...
Stichting Lezen biedt professionele leesbevorderaars de kennis en vaardigheden die nodig zijn om het leesplezier en de leesvaardigheid van kinderen en jongeren te vergroten. We geven hier graag een overzicht van ons eigen scholingsaanbod en dat van (partner)organisaties op het gebied van taal, literatuur en leesbevordering.
Leraren moeten kennis hebben over leesmotivatie en over hoe leesmotivatie in het onderwijs kan worden bevorderd. Dat is een van kwaliteiten die leraren nodig hebben om als leesbevorderaar aan de slag te gaan, zo blijkt uit de literatuurstudie Leraren als leesbevorderaars van de Hogeschool KPZ.
Ik schrijf dit op het moment dat schaatser Nils van der Poel op de Olympische Spelen goud op goud behaalt en zijn eigenzinnige voorbereiding openbaart aan de wereld. Ook in dit nummer van Lezen is trainen een rode draad; het trainen van lezers.
Zorgen dat kinderen met begrip kunnen lezen is waarschijnlijk de belangrijkste opdracht van het onderwijs. Zonder deze vaardigheid zijn kinderen niet in staat te leren van teksten. Daardoor kunnen zij niet alleen onvoldoende meedoen op school, maar kunnen ze ook niet voluit deelnemen aan de huidige informatiesamenleving.
Alle leesbevordering ten spijt; in Nederland zijn er te veel jonge mensen die niet goed kunnen lezen en niet gemotiveerd zijn om een boek te pakken. En daarmee hebben we als land een serieus probleem.
Vrij lezenprogramma’s met toevoegingen zoals het afbakenen van het boekenaanbod en het bijhouden van een leeslogboek hebben een positief effect op de algemene leesvaardigheid van leerlingen. Met name het afbakenen van het boekenaanbod is van belang. Dit blijkt uit een meta-analyse door de Erasmus Universiteit.
Minder dan de helft van de ruim 6.000 basisscholen in Nederland heeft een leescoördinator. Op de scholen met een leescoördinator beschikken de coördinatoren gemiddeld over minder uren per week dan op het rooster staat. Dat blijkt uit onderzoek van Stichting Lezen onder schoolleiders en leescoördinatoren.
Vrijwel alle bibliotheekmedewerkers die een collectie samenstellen voor de Bibliotheek op school erkennen het belang van een diverse en inclusieve boekencollectie. Toch geven zij diversiteit niet altijd prioriteit. Dat blijkt uit een onderzoek dat de Universiteit Leiden heeft uitgevoerd in opdracht van Stichting Lezen.
Leesbevordering op het mbo kan op veel punten verbeterd worden. Dat blijkt uit onderzoek van DUO in opdracht van Stichting Lezen, onder docenten Nederlands en studenten in het mbo.
De meerderheid van de docenten Nederlands staat leerlingen toe om young adult-boeken te lezen voor hun leeslijst in de bovenbouw van havo (78%) en vwo (63%). Dit blijkt uit een onlangs afgeronde studie van promovenda Linda Ackermans van de Radboud Universiteit onder 158 docenten Nederlands.
Kinder- en jeugdliteratuur laat nieuwe en andere werelden zien aan kinderen en jongeren. En dat is van groot belang voor henzelf én voor onze samenleving. Verder kijken dan je eigen voordeur, positief en nieuwsgierig zijn naar wat je niet kent – en dat al jong leren – helpt iedereen vooruit. Zeker nu, nu in onze samenleving steeds minder ruimte ...
Wat doe je om jouw studenten zover te krijgen dat zij gaan lezen, dat zij plezier krijgen in lezen? Wat maakt dat het je lukt om (veel of een deel van je) studenten daadwerkelijk aan het lezen te krijgen?
Als leerkracht wil je dat alle leerlingen verschillende soorten teksten goed leren lezen en begrijpen. In de praktijk blijkt dit een hele toer. We beschrijven in de Kwestie van Lezen nr 19 in een notendop wat onderzoek zegt over effectief leesonderwijs.
BIJ DE AANPAK ‘LERAREN ALS LEESBEVORDERAARS’ BESPREKEN BASISSCHOOLLERAREN NIEUWE JEUGDBOEKEN TIJDENS LITERATUURCIRKELS MET HUN TEAM EN ONLINEBIJEENKOMSTEN MET COLLEGA’S VAN ANDERE SCHOLEN. DAARVOOR KRIJGEN DE LERAREN VAN GROEP 5-8 ZES BOEKEN NAAR KEUZE CADEAU.
