Scholen proberen met een meerjarenstrategie houvast te creëren bij het realiseren van hun missie. Niet zelden blijkt een strategiedocument echter een dode letter zonder dat deze geworteld is op de werkvloer. En dat terwijl een strategietraject een uitgelezen kans biedt om samen met docenten, leerlingen en andere betrokkenen de basis te leggen voor een toekomstbeeld dat inspireert en nieuwe energie geeft aan de héle school!
Adviseurs kennen het onderwijs van binnenuit
Organisatieadviesbureau Goed geschud helpt scholen bij het verbeteren van kwaliteit en het scherper krijgen van hun profiel. Dat doen ze met een team van adviseurs die het onderwijs van binnenuit kennen. Organisatieadviseur Frank Maas gaf bijvoorbeeld jarenlang leiding aan onderwijsteams binnen het MBO. ‘Ik geloof niet in adviseurs die het onderwijs alleen van buiten kennen. Wij kennen de werkvloer en zijn daardoor beter in staat om scholen echt verder te helpen.’ Strategietrajecten werken in zijn ervaring alleen als ze samen met de organisatie worden doorlopen. Een strategie moest passen bij de school, medewerkers, leerlingen en de omgeving.
Maar hoe geef je een strategietraject vorm waarin docenten en leerlingen een hoofdrol hebben? Goed geschud werkt hierbij vaak met een zogenaamd reisbureau. In dit reisbureau zitten medewerkers uit de hele organisatie die gedurende het traject meedenken over thema’s en aanpak. Hierdoor is altijd scherp in beeld wat er leeft in de organisatie en kan het traject waar nodig worden bijgestuurd.
Feiten zijn leidend
Hoe het traject ook wordt vormgegeven, een van de fundamenten onder een goed strategietraject is altijd een gedegen feitenonderzoek. Hoe staat het bijvoorbeeld met de onderwijskwaliteit? Wat zijn de trends qua leerlingenaantallen? Welk effect heeft het lerarentekort op de school? Heeft de school een sterk pedagogisch klimaat? Wat vinden leerlingen van hun school? Zonder een objectief beeld van dergelijke feiten loop je als school het risico dat strategische keuzes worden gebaseerd op onderbuikgevoelens of verkeerde aannames.
Strategische thema’s
Wanneer de feiten in kaart zijn gebracht en geanalyseerd, kan worden geïdentificeerd welke strategische thema’s een rol spelen in het vormgeven van de toekomst van de school. Voor de ene school kan dit bijvoorbeeld gaan om het ontwikkelen van betekenisvol en contextrijk onderwijs, terwijl voor een andere school profilering of het versterken van onderwijskwaliteit grote thema’s zijn. Belangrijk is dat aan de keuze voor thema’s een heldere analyse van de feiten en een inhoudelijk gesprek in de school voorafgaat.
Inspiratie van buiten
De gekozen thema’s geven richting aan de school om na te denken over het heden, de toekomst en de stappen die gezet moeten worden om die toekomst te bereiken. Hierbij is het fijn om ook het leren van anderen te organiseren. Goed geschud organiseerde bijvoorbeeld voor de NSPOH (Netherlands School of Public and Occupational Health) een lente festival met inspirerende sprekers om het denken over de thema’s uit hun strategietraject aan te wakkeren.
Een ander voorbeeld zijn inspiratiebijeenkomsten die werden georganiseerd voor ROC Menso Alting Groningen waarbij bijvoorbeeld de marketing manager van FC Groningen vertelde hoe samen met de stad gewerkt wordt aan het profiel van de voetbalclub. Deze verhalen hielpen medewerkers bij het ontwikkelen van ideeën voor de toekomst van hun school.
Een strategisch plan dat inspireert en houvast geeft
Aan het eind van een strategietraject is het belangrijk dat feiten, ideeën en dromen samen komen tot een plan dat inspiratie en houvast biedt voor de toekomst. Een methodiek die hierbij kan helpen is bijvoorbeeld de inzet van een large scale intervention waar met de hele organisatie wordt gebouwd aan ideeën voor de toekomst. Hoe een strategietraject ook wordt vormgegeven, het uiteindelijke doel is komen tot een strategie waar de organisatie zich bij thuis voelt, die richting geeft en helpt om noodzakelijke keuzes te maken over de toekomst van de school.
