Dat mensen en dieren een hechte relatie kunnen hebben, kunnen velen beamen. Nu blijkt uit onderzoek van de Open Universiteit dat interactie met een hond bij basisschoolleerlingen kan leiden tot meer zelfvertrouwen, een betere werkhouding en betere relaties met de leraar en andere kinderen.
Effecten van mens-dierinteractie
Kinderen hebben voor hun ontwikkeling behoeften waar de leerkracht niet altijd aan kan voldoen. Een voorbeeld is fysiek contact. Als er een hond in de klas is die ze kunnen aaien of knuffelen, wordt wel aan deze behoefte tegemoetgekomen en dat kan de leerprestaties en sociaal-emotionele ontwikkeling stimuleren. Promovenda Riki Verhoeven van de vakgroep Antrozoölogie (de studie van mens-dierinteracties) van de faculteit Psychologie deed onderzoek naar het effect van de interactie tussen basisschoolleerlingen en een hond.
Trainingsessies op school met een hond
Verhoeven onderzocht welk effect interactie met een hond op school heeft op de sociaal-emotionele ontwikkeling van basisschoolleerlingen. Ze richtte zich daarbij met name op basisschoolkinderen tussen 8 en 13 jaar met een behoefte aan extra ondersteuning op sociaal-emotioneel gebied. Tien weken lang volgden 22 kinderen uit deze groep op school wekelijks een trainingssessie van een uur met een hond. Dat gebeurde onder leiding van een professionele trainer. Tijdens de sessies leerden ze onder andere hoe ze met de hond konden spelen en hoe ze hem bijvoorbeeld opdrachtjes konden laten uitvoeren. De onderzoekers bestudeerden opnames van de trainingen om de verbale en non-verbale communicatie van de leerlingen te beoordelen. Vóór en na de trainingenreeks vulden de leerlingen en hun leerkracht vragenlijsten in over onder andere zelfvertrouwen, werkhouding en relaties op school. De 23 kinderen uit de controlegroep vulden enkel de vragenlijsten in, maar kregen geen trainingen.
Toename sociaal-emotionele vaardigheden en sociaal gedrag
Uit het onderzoek blijkt dat op één na alle onderzochte sociaal-emotionele vaardigheden en sociale gedragingen significant toenamen bij de kinderen in de experimentele groep in vergelijking met de controlegroep. De enige uitzondering was het maken van oogcontact. Hoe is dat positieve effect van interactie met een hond in de klas te verklaren? Een mogelijke verklaring is - uitgaande van de principes van de zelfdeterminatietheorie - dat hun intrinsieke motivatie op school toeneemt door met een hond te spelen en te communiceren. Spelen gaat gepaard met plezier, meer welzijn en nieuwsgierigheid: kinderen willen uit zichzelf nieuwe dingen ontdekken en leren. Ook een gevoel van autonomie en relaties met anderen tijdens de trainingssessies kunnen de gunstige effecten verklaren. Er valt kortom nog veel winst te behalen op het gebied van onderzoek naar de bijzondere band tussen mens en dier, aldus de onderzoekers. Dan krijgen we nog beter zicht op de effecten en de verklaringen van die effecten.
Onderzoek Animal Assisted Educcation
Rikki Verhoeven voerde het onderzoek uit samen met Rob Martens, hoogleraar aan de faculteit Onderwijswetenschappen en Marie-José Enders-Slegers, emeritus-hoogleraar Antrozoölogie van de faculteit Psychologie. Samen met psychologisch adviseur René Butter onderzocht zij het effect van een zogenoemde Animal Assisted Education-interventie. Dit onderzoek valt binnen het groeiende aantal studies naar de effecten van mens-dierinteractie. De onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in het tijdschrift Children en is voor iedereen gratis te lezen.
