Kansenongelijkheid is een groeiend probleem in het onderwijs, zo berichtte de Landelijke Beroepsvereniging Remedial Teachers (LBRT) recentelijk. Cijfers van DUO en andere gerenommeerde bronnen bevestigen deze ontwikkeling en vanuit meerdere hoeken wordt het ‘schaduwonderwijs’ als boosdoener aangewezen. Toch klinken er ook andere geluiden vanuit de sector. Zo neemt Scholiersupport.nl, een vergelijkingswebsite voor huiswerkbegeleiding, bijles en examentrainingen, een genuanceerdere positie in.
Definitie van schaduwonderwijs
Met schaduwonderwijs worden betaalde diensten buiten de reguliere schooltijd bedoeld om schoolprestaties te verbeteren. De ouders van leerlingen betalen bijvoorbeeld een bijlesaanbieder om de inhoudelijke kennis van hun kind op te krikken waardoor hij of zij hogere cijfers haalt voor een probleemvak.
De naam schaduwonderwijs refereert aan het meebewegen met de behoeften van het reguliere onderwijs. Daar waar het reguliere onderwijs in gebreke blijft, staan studiehulpaanbieders klaar om leerlingen bij te spijkeren en te helpen om betere cijfers te halen.
De relatie tussen schaduwonderwijs en kansenongelijkheid
Hoewel schaduwonderwijs op zich een positieve bijdrage levert aan het onderwijs, zit er volgens critici ook een keerzijde aan. Niet alle ouders hebben geld voor deze aanvullende diensten. Kinderen van welgestelde ouders kunnen hierdoor hun kansen om over te gaan of te slagen verhogen waar kinderen van minder bedeelde ouders deze mogelijkheid niet hebben. Dit leidt tot een scheefgroei binnen het onderwijs en kansenongelijkheid.
Een groot deel van de critici vindt dat scholen zelf meer hun best moeten doen om de behoeften van leerlingen tegemoet te komen door interne begeleiding. Door middel van bijvoorbeeld keuzewerktijduren moeten leerlingen de hulp kunnen krijgen die ze nodig hebben. Op die manier kan de behoefte aan schaduwonderwijs worden gedempt en blijft de kansenongelijkheid beperkt.
Een kans of bedreiging?
De negatieve associatie met schaduwonderwijs wordt niet door iedereen gedeeld. Sven, oprichter van de website Scholiersupport.nl, dat huiswerkbegeleiding-, bijles- en examentraining aanbieders vergelijkt, laat ons weten juist kansen te zien in de groeiende industrie van het schaduwonderwijs.
Als oud-aardrijkskunde en huiswerkbegeleiding docent, meent Sven dat de druk op leraren steeds verder toeneemt vanuit de samenleving en de overheid. Burn-outs komen onder docenten veel voor en zijn volgens hem mede verantwoordelijk voor het lerarentekort. Schaduwonderwijs biedt daarom een ontlasting van het zware takenpakket van docenten, en kan het onderwijsniveau op peil houden wanneer dat nodig is.
Kosten van schaduwonderwijs
Wat betreft de kosten van schaduwonderwijs begrijpt Sven dat dit kansenongelijkheid in de hand kan werken. Tegelijkertijd is het volgens hem onoverkomelijk dat er aan de diensten een prijskaartje hangt. Tijd en kwaliteit kosten nu eenmaal geld.
De kansenongelijkheid als gevolg van schaduwonderwijs kan volgens Sven op verschillende manieren worden beperkt. Op overheidsniveau kunnen er subsidies worden verstrekt aan lage inkomensgezinnen om te verzilveren bij bijlesaanbieders. Scholen kunnen hiervoor ook een apart budget vrijmaken. Een derde oplossing is er een waar Sven met Scholiersupport.nl aan probeert bij te dragen, namelijk aanbieders met elkaar vergelijken op onder andere hun prijs en het delen van kortingsacties via een nieuwsbrief. Hiermee probeert hij schaduwonderwijs betaalbaar te houden.
Af van het duistere imago
Om het leraarschap aantrekkelijker te maken, is Sven van mening dat schaduwonderwijs een sleutelrol kan spelen bij het ontlasten van het reguliere onderwijs. Volgens hem is het dan ook hoog tijd om schaduwonderwijs eens in het zonnetje te zetten en het duistere imago te herzien.
