Harde houten stoelen, vaste bureaubladen en weinig flexibiliteit – het klassieke klaslokaal voldoet niet aan moderne ergonomische standaarden. Terwijl volwassenen investeren in ergonomische werkplekken, zitten leerlingen urenlang in een houding die hun gezondheid kan schaden. Maar zouden zij niet ook recht hebben op een betere, ergonomische leeromgeving?
Waarom ergonomie in het onderwijs belangrijk is
Wie langdurig in dezelfde houding zit, kent de klachten: pijn in de nek, schouders en rug. Leerlingen brengen een groot deel van hun dag zittend door, vaak gebogen over hun lessenaar. Hoewel hun lichamen jong en flexibel zijn, maakt dat hen niet immuun voor klachten. Sterker nog, omdat ze nog in de groei zijn, kan een verkeerde houding schadelijk zijn voor de ontwikkeling van hun spieren en gewrichten.
Bovendien heeft een oncomfortabele zitplek invloed op concentratie en leervermogen. Wie zich niet prettig voelt, raakt sneller afgeleid, wat niet alleen het leerproces belemmert, maar ook voor onrust in de klas kan zorgen. Zowel leerlingen als docenten ondervinden hier hinder van.
Afwisseling in werkhouding is het beste
Studies tonen aan dat het regelmatig wisselen van houding de gezondheid en de productiviteit bevordert, omdat dynamiek mensen scherp houdt en te veel zitten ongezond is. Vaak geldt echter voor de ruime meerderheid van de lessen dat die zittend gevolgd worden, wat erin resulteert dat leerlingen bijna de hele dag zitten. Dat doet men dan ook nog eens op uniform schoolmeubilair waarbij een klein kind op dezelfde stoel moet zitten als een veel langere klasgenoot, met alle ongemakken van dien. Meer dynamiek in de houding waarin lessen gevolgd worden zou daarom aangemoedigd moeten worden.
Wat is er nodig?
Idealiter kunnen leerlingen dus afwisselen tussen staan en zitten. Misschien moet er in het rooster gekeken worden naar een goede verdeling van ‘zitlessen’ en ‘stalessen’, maar dat betekent ook meteen dat er waarschijnlijk veel zit-stabureaus aangeschaft moeten worden. Als dat geen optie is, dan is het in ieder geval belangrijk om het zitten op een meer ergonomische manier vorm te geven. Dat begint bij de juiste schoolstoelen. Die zouden in hoogte verstelbaar moeten zijn, zodat elke leerling de stoel op diens lichaamslengte kan aanpassen. De lessenaars zouden eigenlijk ook in hoogte verstelbaar moeten zijn, zodat een ergonomische werkhouding bereikt kan worden waarbij men niet te veel voorovergebogen of juist achterover moet zitten. Voor de schoolstoelen is het ook het overwegen waard om naar dynamisch zitten te kijken in de vorm van ergonomische stoelen die licht mee bewegen of zitballen, maar voor een docent is een klas die veel in beweging is waarschijnlijk niet zo prettig.
Nu zullen er toch nog mensen zijn die het te veel en onnodige luxe vinden voor scholieren, maar eigenlijk is ergonomie in het klaslokaal een noodzaak. Het maakt een essentieel onderdeel uit van een gezonde leeromgeving. Die is van groot belang, want dat draagt bij aan de fysieke en mentale ontwikkeling van leerlingen en voorkomt gezondheidsproblemen op latere leeftijd. Kortom, scholen, beleidsmakers en ouders zouden zich hier veel bewuster van moeten zijn en het prioriteit moeten geven. Als we willen dat kinderen en jongeren zich optimaal kunnen ontwikkelen, moeten we ze daar ook de juiste omgeving voor bieden.
