Een brede school is een school die meer dan alleen onderwijs verzorgt. De school kiest voor een bredere maatschappelijke functie. Dat doet ze samen met andere partijen die zich bezighouden met opgroeiende kinderen. Zo kunnen ze de ontwikkelingskansen van kinderen vergroten en verrijken. Er zijn verschillende soorten brede scholen. Ze veranderen voortdurend mee met hun (demografische) omgeving. Ook bewegen ze mee met nieuwe inzichten en veranderingen in het onderwijs en jeugdbeleid. Elke school is uniek. Dé brede school bestaat niet.
Hoe zijn brede scholen ontstaan?
Het begrip brede school is midden jaren negentig in ons land opgekomen. De gemeente Rotterdam en de gemeente Groningen besloten dat de school een centrale functie moet hebben in het achterstandsbeleid. Niet alleen de school is verantwoordelijk voor het bestrijden van achterstanden. Iedereen die in de buurt iets met opvoeding en onderwijs te maken heeft, vervult een belangrijke rol. Vanuit die gedachte ontstond de brede school. In de jaren daarna volgden allerlei varianten.
Wie zijn de samenwerkingspartners?
Veel verschillende organisaties werken samen binnen de brede scholen. Veel voorkomende zijn: buitenschoolse opvang, kinderopvang, peuterspeelzaal, bibliotheek, GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst , sport, cultuurinstellingen, jeugdwelzijnswerk en buurtwerk. Met minstens een van die partijen werkt de school structureel samen.
Hoe verloopt de samenwerking?
Meestal hebben de verschillende disciplines face-to-face contact. De partijen kennen elkaar. Ze benutten elkaars expertise. En ze gebruiken ruimtes vaak gezamenlijk. Er wordt heel praktisch afgestemd.
Welke verschillende profielen hebben de scholen?
Vaak wordt onderscheid gemaakt in vijf profielen. Dit zijn de profielen:
- Kansenprofiel: Kansen creëren voor leerlingen en onderwijsachterstanden voorkomen en bestrijden
- Zorgprofiel: Zorg verbreden voor alle leerlingen of voor specifieke groepen leerlingen
- Wijkprofiel: Een basisvoorziening bieden in de wijk, gericht op kinderen, ouders en buurt
- Verrijkingsprofiel: Een breed aanbod aanbieden: sociaal, cultureel en sportief
- Opvangprofiel: Opvang bieden buiten de schooltijden om, zoals dagarrangementen
Hoeveel brede scholen zijn er?
Het aantal brede scholen is de afgelopen jaren sterk toegenomen. In 2011 zijn er in 86 procent van de gemeenten brede scholen aanwezig (of in oprichting). Het primair onderwijs telt 1.600 brede scholen, waarbij soms meerdere basisscholen verbonden zijn aan één brede school. In het voortgezet onderwijs zijn er 400 brede scholen. De grenzen van de groei lijken te zijn bereikt.
Wie heeft de regie?
Voorheen waren vooral de gemeenten de initiators en regisseurs. Nu is het meestal de school. De afgelopen jaren zijn er steeds meer coördinatoren aangesteld. Op ruim de helft van de scholen is er een coördinator. Deze speelt een belangrijke rol in de coördinatie van het activiteitenaanbod. Hij is de spin in het web, die ervoor zorgt dat de samenwerking tussen alle partijen slaagt. En hij bewaakt de gezamenlijke focus op de doelen en inhoud van de brede school.
Wat is een combinatiefunctionaris?
Veel brede scholen maken gebruik van een combinatiefunctionaris. Deze is in dienst bij één werkgever, bijvoorbeeld de gemeente of de school. En werkt voor ten minste twee werkvelden of sectoren, bijvoorbeeld het onderwijs en de sport. In 2011 waren er op iets minder dan de helft van de brede scholen een of meerdere combinatiefunctionarissen werkzaam. De meesten werken in het onderwijs en de sportsector.
Welke doelen streven brede scholen na?
Deze doelen kom je veel tegen op brede scholen:
- kinderen ontwikkelingskansen bieden
- samenwerking tussen instellingen verbeteren
- een doorgaande lijn in het aanbod realiseren
- het activiteitenaanbod uitbreiden en/of verbeteren
- kinderen meer laten sporten en bewegen
Welke doelen zien brede scholen voor ouders?
Meer dan de helft van de brede scholen werkt ook aan doelen voor de ouders van kinderen:
- ouderbetrokkenheid versterken
- opvoedondersteuning bieden
- de combinatie arbeid en zorg gemakkelijker maken
Welke doelen zien brede scholen voor de betrokken instellingen?
Dit zijn de doelen die brede scholen aangeven als het gaat om de betrokken instellingen:
- samenwerking tussen instellingen verbeteren
- een doorgaande lijn in het aanbod realiseren
- onderwijs aantrekkelijker maken
Wat zijn huidige trends?
Scholen leggen steeds duidelijker de focus op het kind. Ze lijken iets minder dan voorheen gefocust te zijn op ouders en buurbewoners. In het primair onderwijs gaat de aandacht uit naar opvang, zorg en begeleiding, educatie, sport en bewegen. Sport en bewegen springen in het oog: ruim de helft van de brede scholen heeft een wekelijks aanbod op dit vlak. Ook organiseren steeds meer brede scholen een sluitend arrangement van onderwijs en opvang voor kinderen van werkende ouders. Een nieuwe term die daarbij steeds vaker opduikt, is het integraal kindcentrum. Dat is een variant op een brede school, waarbij er intensieve samenwerking is tussen onderwijs en kinderopvang. De helft van de brede scholen biedt kinderen een volledig dagarrangement. Nieuw in opkomst is de opvang tijdens vakanties. Onder invloed van bezuinigingen en teruglopendebudgetten staan brede scholen voor de uitdaging hun toegevoegde waarde eneffecten zichtbaar te maken.
