Wat gebeurde er allemaal in het basisonderwijs in 2024?

Het jaar 2024 is alweer bijna voorbij en wat is er veel gebeurd in het basisonderwijs. De Week van de Lentekriebels ging voor de 19de keer van start. Na alle ophef in 2023 hield iedereen dit jaar zijn hart vast. Voor het eerst werd ook door achtstegroepers de doorstroomtoets gemaakt en waren er plannen om het schoolzwemmen weer in te voeren. Maar, is dat ook gelukt? Dat lees je hieronder in ons jaaroverzicht.

Januari

Achtstegroepers kregen meer tijd voor het uitkiezen van een middelbare school, namelijk minimaal zestig dagen. De grootste reden hiervoor is de doorstroomtoets, die die kinderen eerder in het jaar maken. De doorstroomtoets is de vervanger van de eindtoets. Leerlingen kregen namelijk hun schooladvies op uiterlijk 31 januari. De centrale aanmeldweek voor de middelbare school was dit jaar van 25 tot en met 31 maart.

Een aantal basisscholen is gestopt met het maken van de klassieke klassenfoto. Zo’n klassenfoto laten maken bij een schoolfotograaf zorgt namelijk voor meer administratie vanwege de invoering van de nieuwe privacywet in 2018.

Februari

De schoolsluiting tijdens de coronapandemie heeft weinig effect gehad wat betreft het stoppen van het coronavirus. Deze informatie kwam naar buiten na onderzoek van het RIVM.

Het meest opmerkelijke nieuws van februari was toch wel dat kleuters steeds vaker met een luier om naar school komen omdat ze nog steeds niet zindelijk zijn. Bekkenfysiotherapeut Ineke de Gee-de Ridder gebruikt het programma Kakkie Makkie voor kinderen die problemen hebben met poepen en plassen.

De Tweede Kamer was eruit: het schoolzwemmen moest terugkomen. Het onderwijs zelf gaf aan dat dit eigenlijk helemaal niet haalbaar zou zijn. ‘Het is niet de taak van school om kinderen een zwemdiploma te laten halen’, zo gaven sommige scholen aan.

Een meerderheid van de Tweede Kamer vond trouwens ook nog dat er meer meesters in het basisonderwijs moesten komen. In 2022 was maar 13 procent van de leraren een meester, en mannelijke rolmodellen waren volgens ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder nog steeds nodig.

Maart

De 19de Week van de Lentekriebels ging in maart van start. Basisschoolleerlingen leerden tijdens die week alles over relaties en seksuele vorming. In 2023 werd er erg heftig gereageerd op de Week van de Lentekriebels. Het thema was toen ‘Wat vind ik fijn?’ In de bovenbouw van het basisonderwijs werd er aandacht besteed aan de clitoris in 3D-formaat. Het was even spannend of de Week van de Lentekriebels dit jaar weer voor zoveel ophef zou zorgen.

Er werden namelijk wel flyers verspreid op basisscholen. Deze flyers kwamen van een conservatieve stichting die tegen de Week van de Lentekriebels is. Het kabinet keurde de anticampagne dan ook af. Een schooldirecteur verscheurde zelfs de onjuiste informatie.

Al met al verliep de Week van de Lentekriebels een stuk rustiger dan in 2023. Er ging volgens Kenniscentrum Rutgers dit jaar een stuk minder desinformatie rond.

Basisschoolleerlingen kregen in maart de uitslag van de doorstoomtoets binnen. Met een nieuwe normering moest het een stuk makkelijker zijn om de toetsen met elkaar te vergelijken. De resultaten van de doorstroomtoets weken te veel af van de voorlopige schooladviezen van de leerlingen. Basisscholen maakten zich daarover veel zorgen. Ook bij de scholen onderling waren flinke verschillen te zien.

Verschillende basisscholen in Gelderland kregen in maart te maken met een bofuitbraak. De GGD riep mensen op om zich te laten vaccineren tegen de bof en er werd aan bron- en contactonderzoek gedaan.

Tijdens het Praktisch Verkeersexamen werden fatbikes niet toegelaten. Volgens Veilig Verkeer Nederland zorgden de te snelle fatbikes voor gevaarlijke situaties en daar staat het VVN Praktisch Verkeersexamen niet voor.

April

Een kleuter van een basisschool in Rosmalen kwam in een vijver naast de school terecht. Het kindje werd na een reanimatie met spoed naar het ziekenhuis gebracht. De situatie van de kleuter bleek later stabiel te zijn en de school bleef een dag gesloten. Er werd door de moeder van de kleuter overigens wel aangifte gedaan tegen de school.

Het Centrum Informatie en Documentatie Israel (CIDI) kwam in april al met het verontrustende bericht dat er een toename van antisemitisme te zien was. En de meeste gevallen van Jodenhaat vonden in 2023 plaats op scholen. Sommige leerlingen moesten zelfs verhuizen en naar een andere school vanwege de dreiging.

Het bleek erg zeldzaam te zijn als kinderen een koprol kunnen, want met de motoriek van de basisschoolleerlingen was het in 2024 slecht gesteld. 20 procent van de kinderen lukte het niet om een koprol te maken. Vooral in Flevoland, Friesland en Groningen wonen er kinderen die minder goed bewegen dan de rest van de basisschoolleerlingen in Nederland.

En niet alleen de motoriek van basisschoolleerlingen gaat achteruit, ook de basisvaardigheden zijn ondermaats. Nederlandse scholen scoorden bij de Onderwijsinspectie nog steeds een dikke onvoldoende.

De traditionele Koningsspelen gingen dit jaar op veel basisscholen niet door. Er werd namelijk veel regen, wind en kou voorspeld. “Daar wordt niemand blij van tijdens het buiten sporten”, aldus de scholen.

Mei

Het nieuwe kabinet had de basisvaardigheden lezen, schrijven en rekenen bovenaan staan in het hoofdlijnenakkoord. Seksuele voorlichting moest zo neutraal mogelijk zijn en meer mannelijke leerkrachten voor de klas bleef ook erg belangrijk.

Steeds meer basisscholen kunnen de schoolreisjes niet meer betalen. Al bijna 1800 scholen vroegen hiervoor hulp bij het Jeugdeducatiefonds.  Het schoolreisje van een basisschool uit Almere werd dan ook geannuleerd omdat ouders de vrijwillige ouderbijdrage niet meer betaalden.

Juni

De Tweede Kamer was van plan om het Programma Schoolmaaltijden stop te zetten, maar 2100 scholen waren het daar niet mee eens. Zij verzochten de Kamerleden om de subsidies te verlengen. Een aantal oppositiepartijen was het daarmee eens en verlangden van het nieuwe kabinet dat zij het programma schoolmaaltijden structureel maakten. Helaas vonden de coalitiepartijen de gratis schoolmaaltijden in juni nog niet belangrijk genoeg. Het voorstel om door te gaan met de schoolmaaltijden kreeg niet genoeg steun vanuit de Tweede Kamer.

Na het maken van de doorstroomtoets kregen achtstegroepers minder vaak het advies om naar het vwo te gaan. Volgens het onderzoek van het ministerie van Onderwijs vielen de resultaten van de leerlingen relatief laag uit.

Een basisschool uit Oss ontving kogels met namen van kinderen erop geschreven. De school ging uit voorzorg een aantal dagen dicht en ook het kamp van groep acht werd geannuleerd. Volgens de politie liepen de bedreigde leerlingen geen gevaar. Uiteindelijk kwam alles goed en werd het schooljaar niet afgesloten met een schoolkamp maar met een feestweek.

Juli

Een aantal basisscholen krijgen bezoek van de ‘Brillenbus’. Eerder dit jaar sloegen jeugdartsen alarm, omdat kinderen steeds meer oogproblemen ontwikkelden. Dit komt omdat ze te lang achter een beeldscherm zitten. In juli kregen scholen in Den Haag een eerste bezoek van de Brillenbus, in september volgde het tweede bezoek met een oogarts.

Hoewel het in juli nog hoogzomer was, werd er al nagedacht over de winter in Overijssel. Deze provincie wou namelijk veiligheidshesjes verplicht stellen voor schoolgaande kinderen. Dat zou de zichtbaarheid vergroten en ongelukken voorkomen.

Augustus

De vakantieplanning van het Ministerie van Onderwijs werd bekendgemaakt, maar Limburgse scholen lieten weten dat ze deze links laten liggen. In 2025 staat de voorjaarsvakantie voor Limburg namelijk gepland van 25 februari tot en met 2 maart en carnaval staat gepland voor 2, 3 en 4 maart.

Het duurde nog even voordat Sinterklaas naar Nederland zou komen, maar een nieuwe presentator voor het Sinterklaasjournaal werd in augustus gevonden. Niemand minder dan Merel Westrik ging Diewertje Blok vervangen. Blok legde in april haar werkzaamheden neer, omdat ze kanker aan haar neus heeft.

De provincie Utrecht riep ouders met kinderen op om hun kinderen in groepjes naar school te laten fietsen. In het bijzonder de kinderen die op de Utrechtse Heuvelrug wonen. De wolf liep daar namelijk rond.

Basisschoolleerlingen voerden actie om het Programma Schoolmaaltijden te behouden. In de advertentie dat in het Algemeen Dagblad stond riepen 350.000 kinderen de politiek op om door te gaan met de schoolmaaltijden.

September

De actie van de leerlingen had effect, want begin september werd duidelijk dat de schoolmaaltijden gewoon bleven bestaan.

Aan het begin van het nieuwe schooljaar mochten ook basisschoolleerlingen geen mobieltjes, tablets, smartwatches en andere apparaten meer meenemen.

Aan het begin van het nieuwe schooljaar werd ook bekend dat veel leerlingen het lastig vinden om te poepen op school. De leerlingen vinden de toiletten vaak smerig of ze zijn bang dat andere kinderen ze kunnen horen.

Oktober

Veilig Verkeer Nederland riep ouders op om hun kinderen vaker te voet of per fiets naar school te brengen. Dit draagt niet alleen bij aan de verkeersveiligheid rondom scholen, maar het helpt kinderen ook om verkeerservaring op te doen.

Basisscholen gaven ook in oktober nog steeds te weinig gymles. In 2020 werd al een wet aangenomen om basisschoolleerlingen meer te laten bewegen. Onderzoek in 202/2021 toonde aan dat iets minder dan de helft van de scholen aan de wettelijke verplichting van minimaal 90 minuten bewegingsonderwijs per week voldeed.

Leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs moesten voortaan leesbaar schrijven en verstaanbaar praten. Dat stond in de ‘Definitieve conceptkerndoelen Nederlands en rekenen en wiskunde.’

In oktober werd duidelijk dat een leraar en de basisschool zelf niet schuldig waren aan het ongeluk van het vierjarige jongetje van basisschool Wittering. Dat ongeluk gebeurde in april van dit jaar. De school en de leraar viel niets te verwijten.

November

Uit onderzoek werd duidelijk dat er in iedere schoolklas twee tot drie kinderen zaten die zich vaak tot altijd eenzaam voelden. Op de basisschool speelde dit probleem ook al. Maar, wat kunnen we daartegen doen?

Leerlingen in het basisonderwijs van wie beide ouders in het buitenland geboren zijn, kregen vaker een havo- of vwo-advies.

December

Een 25-jarige medewerker van een basisschool in Helmond werd verdacht van seksueel misbruik van kinderen niet ouder dan 12 jaar. De man werd in september al opgepakt. Het Openbaar Ministerie (OM) en de politie gingen begin december nog uit van 20 slachtoffers.

Kinderen uit Amsterdam mogen vanaf volgend jaar zomer weer gebruikmaken van het openbaar vervoer in de stad. Dit gaat gelden tot begin 2027 voor trams, bussen en metro’s van vervoersbedrijf GVB.

Kinderen in de basisschoolleeftijd sliepen slecht en waren daardoor overdag moe of juist hyperactief. AJN Jeugdartsen Nederland maakte zich daarom zorgen over over de slaapkwaliteit van deze kinderen. Vooral vlak voor het slapen gaan, achter een beeldscherm zitten is slecht.

Door: Nationale Onderwijsgids / Femke van Arendonk