Leraren ervaren sinds corona een sterke toename van agressie vanuit zowel leerlingen als ouders. Uit eerder onderzoek blijkt dat 57 procent van het onderwijspersoneel wangedrag van leerlingen ervaart. Voor 1 op de 7 docenten is dit een reden om te twijfelen of ze willen blijven lesgeven. Ook ouders dragen bij aan de problemen: een kwart van de leerkrachten (25 procent in het basisonderwijs) en docenten (24 procent in het voortgezet onderwijs) krijgt te maken met verbaal geweld of intimidatie.  

Agressie richting leraren 

“We zien dat agressie richting leraren verminderd functioneren en psychische klachten als gevolg heeft. Dit leidt weer tot een toename in ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid, hogere kosten en lagere kwaliteit van dienstverlening, terwijl er door het landelijke lerarentekort al grote druk zit op onze onderwijzers. Om deze reden zijn we begonnen met het ontwikkelen van een bredere aanpak die agressie bij de kern aanpakt ”, aldus Lonneke van Belle, beleidsmedewerker Onderwijs en Kwaliteit, Unicoz.

Handelingsbekwaamheid van onderwijsprofessionals 

De aanpak bestaat uit 4 pijlers: (1) Zorgen voor duidelijke collectieve normen: wat accepteren we wel en wat accepteren we niet? (2) Het versterken van de handelingsbekwaamheid van onderwijsprofessionals door middel van VR trainingen, (3) systematisch melden en registreren van incidenten en (4) tot slot het bieden van passende nazorg.

“Hoewel de onderdelen van de aanpak niet nieuw zijn in het onderwijs, onderscheidt deze integrale benadering zich door het combineren van oplossingen. In plaats van alleen symptomen te bestrijden, richten we ons op de onderliggende oorzaken en werken we structureel aan een agressievrije onderwijsomgeving", stelt Ed de Kievit, voorvechter Agressievrij Onderwijs.

Op de lange termijn moet deze aanpak zorgen voor meer zelfbewustzijn, weerbaarheid en veerkracht bij medewerkers, die zich bewust worden van gedragsnormen en de gevolgen van overschrijding daarvan. Bestuurders, leidinggevenden en medewerkers herkennen agressie beter en weten hoe te handelen, bij en na vertoon van agressie. Ook moet de aanpak leiden tot minder uitval, duurzamere inzetbaarheid van leerkrachten en betere inzichten in agressie op scholen, doordat incidenten systematisch worden geregistreerd. 

Gratis ondersteuning 

Het uiteindelijke doel is dat deze methodiek breed toegankelijk wordt gemaakt via een onafhankelijke stichting of expertisecentrum. Zo kunnen scholen kosteloos ondersteuning ontvangen en wordt het systeem gedragen door het onderwijsveld, met bijdragen van diverse partners. 

Virtual Reality 

Virtual Reality (VR) vormt een kernonderdeel van de trainingsaanpak. Het biedt een veilige en praktijkgerichte leerervaring, waarin onderwijsprofessionals hun vaardigheden kunnen ontwikkelen zonder risico op negatieve gevolgen. De VR-rollenspellen zijn gebaseerd op situaties die dagelijks voorkomen in het onderwijs, zoals escalaties tijdens oudergesprekken of conflicten in de klas. Hierdoor leren onderwijsprofessionals verschillende vormen van agressie te herkennen en ontwikkelen zij vaardigheden die direct toepasbaar zijn. De VR-trainingen worden in kleine groepen gegeven, met sessies van maximaal 2 uur. Na afloop reflecteren de onderwijsprofessionals met elkaar op de ervaringen en inzichten die ze hebben opgedaan. 

Diverse experts hebben bijgedragen aan de integrale aanpak. Van trainingsexperts op het gebied van handelingsbekwaam maken van onderwijsprofessionals, tot inhoudelijke experts die betrokken zijn bij de normstelling van agressie, zoals Melanie Savian. Ook wordt er door Bureau Omlo wetenschappelijk evaluatieonderzoek gedaan naar de opbrengsten door middel van interviews, focusgroepen en observaties. Het onderzoek wordt geleid door projectleider Jurriaan Omlo. 

Door: Nationale Onderwijsgids