Jaarlijks schetst de Staat van het Onderwijs de stand van zaken in het onderwijs in Nederland. Dat er – zowel binnen als buiten het onderwijs – steeds vaker wordt gesproken over leren voor duurzame ontwikkeling, is voor Leren voor Morgen aanleiding om de eerste Staat van het Duurzaam Onderwijs uit te brengen. Giuseppe van der Helm (directeur Leren voor Morgen): “Het is belangrijk om ook op dit onderwerp de stand van zaken te monitoren. Leren voor duurzame ontwikkeling draait immers om de kerntaak van het onderwijs: leerlingen voorbereiden op de wereld van morgen.” Dat meldt Leren voor Morgen.
Over het algemeen wijst de eerste Staat van het Duurzaam Onderwijs uit dat leren voor duurzame ontwikkeling een onderwerp is dat op de agenda van overheden, sectorraden en onderwijsinstellingen staat. In het middelbaar en hoger beroepsonderwijs is dit met name te verklaren door de toenemende vraag vanuit praktijkpartners om meer aandacht voor duurzaamheid in de (vak)opleidingen. Maar ook in het funderend onderwijs staat het onderwerp op de agenda. 56 procent van de basisscholen en 59 procent van de middelbare scholen besteedt op ad hoc of projectbasis aandacht aan duurzame ontwikkeling. Bijvoorbeeld door mee te doen aan actiedagen of door deelname aan duurzaamheidsprogramma’s.
Leren voor duurzame ontwikkeling
Daar waar we zien dat de aandacht voor leren voor duurzame ontwikkeling in alle onderwijslagen toeneemt, is van echte integrale verankering in de breedte van het onderwijssysteem nog lang geen sprake. Uit onderzoek blijkt dat slechts 15 procent van de scholen in het primair en middelbaar onderwijs duurzame ontwikkeling schoolbreed heeft verankerd. Het hoger onderwijs schetst eenzelfde beeld. Hier zien we bijvoorbeeld dat studenten zich in minors kunnen ontwikkelen op het gebied van duurzaamheid, maar dat het in de reguliere opleidingen vaak zoeken is naar de integratie van duurzaamheid in het curriculum.
Meer aandacht besteden
Ondanks het achterblijven van integrale verankering, wijst onderzoek uit dat onderwijsinstellingen en docenten méér aandacht willen besteden aan duurzame ontwikkeling dan dat ze nu doen. Een logische wens, vindt Van der Helm “Leerlingen voorbereiden op de wereld van morgen raakt de kerntaak van onderwijs. Te midden van de huidige crises is het bespreken van maatschappelijke vraagstukken en het onderzoeken van oplossingen hiervoor belangrijk, ook om leerlingen het vertrouwen te geven dat ze de toekomst aankunnen. Bovendien moet het onderwijs aansluiting blijven houden bij hoe de samenleving en de arbeidsmarkt veranderen. Duurzame ontwikkeling gaat over de toekomstbestendigheid van leerlingen, dus het is niet verwonderlijk dat docenten hiermee aan de slag willen.” Hij roept scholen en docenten op om de ruimte die er binnen de bestaande kaders is ten volle te benutten, en duurzame ontwikkeling zo veel mogelijk op te nemen in het bestaande systeem.
Door: Nationale Onderwijsgids
