Wanneer je fijn wakker wordt en fluitend naar je werk gaat, lukt het lesgeven veel beter, dan wanneer je een zware dag hebt. Of verdrietig of moe bent, of er geen zin in hebt. Een docente aan het mbo zei laatst tegen me: “De leerlingen zijn mijn spiegel. Wanneer de klas druk is, denk ik altijd aan wat mijn rol daarin is. Als ik wil dat ze gaan lezen en ik ben druk bezig, dan werkt dat niet. Ik moet dan ook een boek pakken. Mijn energie beïnvloedt de hele groep”.
De leerlingen als spiegel
Het leerproces is tweezijdig. Het is altijd een interactie tussen docent en de lerende. Als docent geef je het groepsproces vorm, je bent als het ware de leider van de groep. Wanneer je je goed voelt en vol zelfvertrouwen met de groep omgaat, krijg je dat terug. Positieve emoties doen veel met het pedagogische klimaat en de bereidheid om te leren van de leerlingen en studenten. Negatieve emoties, zoals angst en verveeldheid, kunnen belemmeren dat de hersenen nieuwe informatie opnemen. Terwijl positieve emoties, zoals blijdschap, hoop en trots bijdragen aan leerprestaties.
Voorbeeldfunctie hebben
Momenteel zijn thema’s als mindfulness, bildung, burgerschap en diversiteit belangrijke thema’s in het onderwijs. Er worden lespakketten ontworpen voor docenten, zodat zij daarmee aan de slag gaan in de klas. Maar in de essentie gaan deze thema’s over de docent als mens en het voorleven van positiviteit, rust, binding met elkaar, respect, communicatie vanuit de ik boodschap, niet oordelen, echt luisteren naar elkaar, groeiende mindset en heldere feedback geven. Het gaat over de voorbeeldfunctie van de docent. Wanneer de docent het goede voorbeeld geeft binnen de benoemde thema’s, nemen de leerlingen en studenten het automatisch over.
Wanneer je jezelf kent als docent, weet waar je vandaag komt, je vooroordelen kent, kun je daar bewust op inspelen. Wanneer je echt kunt kijken en luisteren, en daar de rust voor hebt en krijgt, sta je als mens zoveel steviger in jouw schoenen. Een goede relatie tussen de docent en lerende, is een voorwaarde tot leren. Net als jezelf kennen in relatie tot de ander. Het in contact brengen van jouw leerlingen met mensen die anders denken, geloven en zijn, is zoveel krachtiger dan een lespakket.
Practice what you preach
Echt zijn is ‘practice what you preach’. Geen lespakketten meer voor leerlingen en studenten, maar persoonlijke groei van de docent. Wanneer de docent groeit, groeit de groep indirect mee. Dat is voor mij de basisvoorwaarde van goed onderwijs!
© Nationale Onderwijsgids / Sanne Spil
