Als we de volgende generaties willen laten leven binnen de grenzen van de aarde dan moeten we nu sneller toewerken naar een circulaire economie. Dat betekent dat we samen slimmer gaan produceren, minder consumeren en herwaarderen wat we al hebben. Het onderzoek van het lectoraat Netwerken in een Circulaire Economie van hogeschool Windesheim in Zwolle onderzoekt hoe deze transitie te versnellen is. Dat is nodig, want op dit moment is slechts 6 procent van de bedrijven in Nederland circulair. Op vrijdag 6 oktober houdt lector Liesbeth Rijsdijk, tijdens een symposium bij hogeschool Windesheim, haar lectorale rede over dit onderwerp en wordt zij geïnstalleerd als lector. Dat meldt Hogeschool Windesheim.
De lineaire economie is gericht op produceren, consumeren en afdanken. Het heeft ons veel materiële welvaart gebracht, maar we gaan inmiddels over de grenzen van wat de aarde aankan. Dat heeft grote gevolgen. Denk aan onze grondstoffen die opraken en het klimaat dat verandert. Nederland heeft daarom de ambitie om in 2050 een volledig circulaire economie te hebben. En dat we in 2030 nog maar de helft van de grondstoffen gebruiken die we zo’n 10 jaar geleden gebruikten. Ook de provincie Overijssel heeft zich aan dit doel verbonden. Maar wat betekent dat eigenlijk, volledig circulair? En hoe gaat dat er dan uitzien in de praktijk? Hoe werken we dan bijvoorbeeld samen in deze regio? En wat betekent dat voor ons consumentengedrag? Het zijn vragen die steeds meer gaan leven in de regio. Vandaar dat hogeschool Windesheim dé plek is voor een lectoraat Netwerken in een Circulaire Economie. Naast het verzorgen van hbo-onderwijs in én voor de regio, voert Windesheim via lectoraten namelijk ook onderzoek uit. Praktijkgericht onderzoek dat zich bij uitstek richt op actuele vraagstukken. Zoals het vraagstuk hoe we versneld toe kunnen werken naar een circulaire economie en wat dat van het mbk in onze regio vraagt.
Circulaire economie
Het lectoraat Netwerken in een Circulaire Economie dat Liesbeth Rijsdijk leidt, richt zich op het onderzoek dat de transitie naar een circulaire economie helpt te versnellen. Het lectoraat gaat daarmee verder dan het huidige systeem optimaliseren. Rijsdijk: “Het oude, niet werkzame deel van het systeem moeten we helpen afbouwen, zodat het nieuwe circulaire systeem kan groeien.” Om deze reden ligt de focus van het lectoraat op versnellende factoren, zoals experimenten die mkb-bedrijven in samenwerking met andere partijen doen om hun lineaire bedrijfsmodel circulair te maken. Aan de andere kant hebben zij ook aandacht voor de belemmerende factoren die de transitie in de weg staan. Denk aan bestaande wet- en regelgeving, maar ook voor bestaande machtsblokken en lobbypraktijken.
Systeemverandering
Om te komen tot een circulaire economie zijn er grote veranderingen in het productie- én consumptiepatroon nodig. Het is daarom logisch dat dit niet van de ene op de andere dag gerealiseerd is. Rijsdijk: “Het gaat om een systeemverandering. Dat is een ingewikkelde verandering waarvoor geen blauwdrukachtige oplossing voorhanden is. Voor zo’n verandering is samenwerking essentieel. Tussen overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en sectoren. Tussen politieke organisaties en over landsgrenzen en autoriteitsstructuren heen. De transitie moeten we vanuit verschillende perspectieven en beleidsterreinen in samenhang met elkaar aanpakken.” In haar lectorale rede gaat Rijsdijk dieper in op wat die systeemverandering en samenwerking inhoudt. Hoe we collectief anders kunnen gaan denken en doen. Dat we toewerken naar een economie die naast financiële waarde, ook waarde creëert voor het milieu, mens en maatschappij. Zij behandelt daarna ook de concrete uitdagingen die er voor het mkb in de regio Zwolle en de provincie Overijssel zijn bij de overgang naar circulair ondernemen.
Rede
In haar rede op vrijdag 6 oktober zet Liesbeth Rijsdijk haar onderzoeksplannen verder uiteen. De rede heeft als titel ‘De Circulaire Waarde van een Zeepdoosje’ en maakt deel uit van het symposium ‘Samenwerken aan de transitie naar een circulaire economie’, waar associate lector Marcus Popkema een introductie op het symposium geeft. Ook staan er workshops op het programma, zoals: Natuur inclusieve (land)bouw, Circulair inkopen en aanbesteden, Tools voor circulariseren (CESI-ON).
Liesbeth Rijsdijk
Liesbeth Rijsdijk studeerde Communicatiewetenschappen en duurzame ontwikkeling en promoveerde in 2013 in de Psychologie en Neuroscience. Haar internationale loopbaan startte zij bij de Verenigde Naties. Zij vertrok met haar gezin voor 3 jaar naar West-Samoa waar ze voor UNESCO werkte aan mediaontwikkeling voor een duurzame en inclusieve Pacific regio. Daarna werkte ze 3 jaar in Centraal Azië, standplaats Kazachstan, aan projecten rondom hiv en aids en drugspreventie voor UNAIDS. Zij deed onder andere onderzoek naar gedrag en effectiviteit van interventies. Hier is haar interesse ontstaan in samenwerking rondom complexe vraagstukken, ook wel wicked problems genoemd.
Vanaf 2003 is zij werkzaam bij hogeschool Windesheim, eerst als docent bij de opleiding Communicatie en vanaf 2008 bij het Windesheim Honours College waar zij vanaf 2015 in het management van de opleiding Global Project and Change Management zat. Daarnaast werkte zij vanaf 2013 als senior onderzoeker bij het lectoraat Sociale Innovatie, waar zij het onderzoek naar samenwerking rondom wicked problems heeft opgezet en getrokken. Vanaf november 2022 is ze lector bij het lectoraat Netwerken in een Circulaire Economie.
Door: Nationale Onderwijsgids
Beeld: Windesheim
