VVD

• De VVD gaat ervoor zorgen dat elke student goede basisvaardigheden heeft en dat ze na hun opleiding een goede baan kunnen vinden. Opleidingen gaan vooraf beter voorlichten over baankansen en salaris. Mbo- en hbo-opleidingen die weinig kans bieden op een baan krijgen een numerus fixus of zet de VVD stop
• Voor beroepen met een tekort aan personeel verlaagt de VVD het collegegeld in het hoger onderwijs en het wordt goedkoper om een tweede opleiding te volgen. De basisbeurs voor alle studenten blijft behouden. De basis- en aanvullende beurs zorgen namelijk voor minder kosten voor gewone gezinnen
• De VVD gaat het gemakkelijker maken om een studie te combineren met bijvoorbeeld werk, topsport of mantelzorg. De VVD voert flexstuderen breed in, zodat studenten kunnen betalen per studiepunt. Hoorcolleges worden online beschikbaar gesteld. De VVD vindt ook dat je een vak niet meer hoeft te volgen, als je kennis al aantoonbaar in de praktijk hebt opgedaan
• De mbo’s, hogescholen en universiteiten van Nederland bieden onderwijs van hoge kwaliteit aan. Vaak is dat onderwijs alleen maar beschikbaar voor studenten die fulltime studeren. De VVD wil dat volwassenen en werkenden ook toegang krijgen tot vakken en opleidingen. Zo kan iedereen betaalbaar doorleren

D66

• D66 maakt flexstuderen mogelijk door studenten de mogelijkheid te geven te betalen per studiepunt
• Om de prestatiedruk te verminderen, wil D66 de zogenoemde ‘harde knip’ tussen de bachelor- en masteropleidingen afschaffen
• D66 maakt de tijdelijke verhoging van de uitwonende beurs voor mbo, hbo en wo studenten tot 165 euro permanent
• Voor studenten voor wie geen basisbeurs beschikbaar is geweest, schrapt D66 de rente op hun studielening – ongeacht hoe lang de student onder het leenstelsel studeerde
• De samenwerking tussen mbo-instellingen en het voortgezet onderwijs en het hbo wordt versterkt. Door een nauwere samenwerking wordt de overstap voor studenten ook gemakkelijker
• Iedereen krijgt de kans om een tweede studie tegen het wettelijk, lage collegegeldtarief te volgen
• D66 zet in op studenten(sport)verenigingen die voor alle studenten toegankelijk zijn
• D66 geeft elke student,ongeacht richting of niveau, de mogelijkheid om minimaal een stage of semester in het buitenland te volgen. Bijvoorbeeld door het verbeteren van de toegang tot het Europese uitwisselingsprogramma Erasmus+ en de mogelijkheid om aanvullend te lenen, om de extra kosten van een studie of stage in het buitenland deels te dekken
• Sinds de coronacrisis is het steeds duidelijker geworden dat veel studenten en jongvolwassenen het mentaal moeilijk hebben. Dat kent verschillende oorzaken, zoals prestatiedruk, middelengebruik, sociale media en eenzaamheid. Daarom komt er een landelijk kader voor welke ondersteuning onderwijsinstellingen minimaal moet bieden en hoe zij samenwerken met bijvoorbeeld zorgverleners en GGD
• D66 gaat het makkelijker maken voor mbo-instellingen, hogescholen en universiteiten om internationaal nauw samen te werken
• Engels mag de voertaal van een opleiding in Nederland zijn, mits het van meerwaarde is
• D66 wil meer nieuwe studentenwoningen. Daarom wil D66 dat woningcorporaties zich extra inzetten voor studentenwoningen. Daarnaast komt er een landelijke financiële impuls om de bouw van studentenwoningen te realiseren

PVV

• De PVV wil de onderwijskolom voor het beroepsonderwijs, van vmbo-mbo-hbo, versterken. De partij wil doorlopende leerlijnen van het vmbo naar het mbo en uiteindelijk naar het hbo
• De PVV wil een forse beperking van het aantal buitenlandse studenten

CDA

1. Leren is allang niet meer een kwestie van schoolgang in de jonge jaren. Het betreft de levenslange ontwikkeling van mensen. In een fatsoenlijk land krijgt ieder mens deze mogelijkheid. Daarom wil het CDA dat iedereen een Persoonlijk Ontwikkel Budget krijgt. Hiermee kan elke werknemer zich voortdurend ontwikkelen en kunnen werkzoekenden snel in leer-werktrajecten worden opgenomen. Mbo, hbo en wo krijgen, bij wet, de maatschappelijke opdracht om een leven lang ontwikkelen aan te bieden

• Een goede spreiding van scholen en onderwijsinstellingen in het middelbaar beroepsonderwijs en hoger onderwijs vindt het CDA van groot belang om te voorkomen dat jongeren wegtrekken uit de regio. Essentiele onderwijsinstellingen in krimpregio’s verdienen daarom extra ondersteuning
• Internationale studenten zijn welkom in Nederland. Als de instroom van studenten van buiten Nederland problematisch blijkt of te snel groeit, wordt een studentenstop ingevoerd bij de betrokken bacheloropleidingen. Bij studies in het hbo en wo die zich hoofdzakelijk richten op de Nederlandstalige arbeidsmarkt is Nederlands de voertaal
• Een grote groep studenten van de leenstelselgeneratie heeft schulden opgebouwd die met de huidige regels nooit volledig terugbetaald gaan worden. Studenten uit deze generatie krijgen een korting op hun studieschuld wanneer ze versneld aflossen

SP

• Iedereen die dat wil en kan moet zonder belemmeringen, en zonder zichzelf in de schulden te steken, kunnen studeren. Alle studenten krijgen een hogere studiebeurs, zodat ze meer tijd hebben om te studeren. De generatie studenten die onder het leenstelsel heeft gestudeerd wordt ruimhartig gecompenseerd
• Iedere studie moet ook volledig in het Nederlands te volgen en te voltooien zijn. Het aantal studenten uit het buitenland is de afgelopen jaren veel te hard gestegen en moet worden beperkt, om opleidingen en studentenhuisvesting voor jongeren uit Nederland toegankelijk te houden

GroenLinks/PvdA

• Hogescholen spelen een cruciale rol in de opgaven waar Nederland voor staat. Ook dragen zij, binnen het hoger onderwijs, als geen ander bij aan emancipatie. Daarom investeert de partij in het praktijkgericht onderzoek, omdat dat onder andere bijdraagt aan de oplossing van maatschappelijke problemen. De partij erkent en ondersteunt de rol van het hbo in de regio
• Het stagesysteem gaat de partij versoepelen zodat studenten makkelijker terecht kunnen bij een leerbedrijf in een andere sector. Stagediscriminatie bestrijdt de partij door onderwijsinstellingen te verplichten om stageplekken toe te wijzen in plaats van studenten te laten solliciteren. Voor alle stages, ook voor hbo’ers of de universiteit, voert de partij een minimale stagevergoeding in
• Het terugdringen van de enorme prestatiedruk onder studenten maakt de partij de komende jaren topprioriteit. Dat doet de GroenLinks/PvdA onder meer door van het bindend studieadvies een niet bindend advies te maken.  Het profileringsfonds, dat studenten ondersteunt die vertraging oplopen door ziekte, zwangerschap of lidmaatschap van een medezeggenschapsorgaan, wordt uitgebreid
• De partij komt jongeren tegemoet die grote schulden als gevolg van het leenstelsel zijn aangegaan tijdens hun studietijd. Door de stijgende rente kost dit maandelijks steeds meer geld en dit heeft grote invloed op het kunnen kopen van een woning. De partij geeft jongeren meer zekerheid door de rente te maximeren. Ook trekt de partij het verschil in rente tussen mbo en hbo/wo gelijk.
• De partij scherpt de Wet op hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek aan, zodat de keuze voor Engelstalige opleidingen beter onderbouwd wordt.
• De partij maakt de financiering van het onderwijs op hogescholen en universiteiten minder afhankelijk van aantallen uitgereikte diploma’s, zodat er meer rust ontstaat bij onderwijsinstellingen en er een kleinere prikkel is om zo veel mogelijk diploma’s uit te reiken
• Inspraak van studenten moet beter geregeld worden. De partij breidt de bevoegdheden van studentenraden en opleidingscommissies uit en scherpt de verantwoordingsplichten van besturen aan. Groenlinks/PvdA introduceert een duidelijke richtlijn voor onderwijsinstellingen, van mbo tot de universiteit, hoe zij de medezeggenschap actief moeten faciliteren
• Studenten die onder het leenstelsel hebben gestudeerd verliezen hun jaren basisbeurs niet. Zij maken dus aanspraak op de basisbeurs, ook als zij onder het leenstelsel studiefinanciering hebben ontvangen. De tijdelijke verhoging van de basisbeurs om inflatie te compenseren wordt permanent. Daarnaast stijgt de beurs jaarlijks mee met de inflatie

Partij voor de Dieren

• De Partij voor de Dieren wil dat huurders van (studenten)kamers recht krijgen op huurtoeslag als de huur voldoet aan het puntensysteem. Waar een tekort aan studentenwoningen is, moeten snel duurzame woningen gerealiseerd worden, bij voorkeur in leegstaande (kantoor)gebouwen
• De partij voor de Dieren is tegen de inzet van meekijksoftware (ook wel ‘proctoring’ genoemd) voor het maken van tentamens. Studenten zouden altijd moeten kunnen weigeren om dergelijke software te installeren op hun computer, zonder dat dat gevolgen heeft voor hun studie
• De OV-kaart voor studenten moet niet omgezet worden in een lening en moet geldig blijven zolang de student studiefinanciering ontvangt
• De Partij voor de Dieren wil dat het collegegeld verlaagd wordt. Het collegegeld moet voor alle studenten hetzelfde zijn, ongeacht het aantal eerder gevolgde studies of behaalde diploma’s.
• Flexstuderen moet het voor studenten gemakkelijker maken hun studie een jaar te combineren met een bestuursfunctie of medezeggenschap, zonder dat jaar het volledige bedrag aan collegegeld kwijt te zijn
• De Partij voor de Dieren wil dat hogescholen en universiteiten verder worden gedemocratiseerd. Studenten en docenten moeten in de medezeggenschapsraden meer invloed krijgen

ChristenUnie

• Het hoger onderwijs in Nederland heeft een hoge standaard. De kwaliteit staat onder druk door toenemende aantallen studenten, vooral aan de universiteiten. Nederland heeft niet alleen wetenschappelijk geschoolden nodig, maar ook mensen met een middelbare en hogere beroepsopleiding
• Er komt een beter en rechtvaardiger systeem om instellingen in het hoger onderwijs te financieren. In de nieuwe bekostiging worden studentenaantallen minder belangrijk, de vaste voet van instellingen groter en de variabele voet kleiner
• Het stelsel met zowel hbo-opleidingen als universiteiten blijft gehandhaafd. Nederland heeft academici nodig van hoog niveau, die bedreven zijn in wetenschappelijk onderzoek, en daarnaast hoger opgeleiden in een beroep of beroepssector. Het onderzoek in het hbo is praktijkgericht met het oog op het beroepenveld
• De ChristenUnie is geen voorstander van een drastische verlaging van het aantal studiepunten voor het bindend studieadvies. De studeerbaarheid, aanpak van prestatiedruk en mentaal welbevinden moeten voorop staan. Het in normaal tempo (nominaal) studeren en de kwaliteit van de opleidingen moet leidend blijven
• Studentenwelzijn is een aandachtspunt voor alle instellingen, zeker na de geleerde lessen uit de coronatijd. Van instellingen wordt gevraagd hier gericht beleid voor te ontwikkelen. Alle instellingen kennen een laagdrempelige psychologische hulpverlening voor studenten
• Studenten die onder het inmiddels afgeschafte leenstelsel een studieschuld hebben opgebouwd krijgen de gelegenheid met 50 procent korting versneld af te lossen. Hiervoor zal een regeling worden ontworpen
• Zowel in het alpha- als in het bèta-bereik zijn er kleine studies die in de knel komen. Toch vervullen ze een wezenlijke en onmisbare functie voor het hoger onderwijs en voor een gevarieerd aanbod van hoger onderwijs. Er is gerichte ondersteuning en ook coördinatie nodig om bepaalde disciplines, bijvoorbeeld in de geesteswetenschappen, te behouden voor Nederland
• Hogescholen hebben aanvullende middelen nodig om kleine en kwetsbare opleidingen in stand te houden. Het is voor de regionale ontwikkeling en vitaliteit van de krimpregio’s essentieel dat hogescholen bepaalde opleidingen met lage studentenaantallen toch kunnen aanbieden, omdat hiervoor een maatschappelijke vraag bestaat

Forum voor Democratie

• Forum voor Democratie wil de instroom van internationale studenten beperken
• Voorrangsregelingen op woningen voor internationale studenten worden opgeheven en woningen worden juist verschaft aan Nederlandse studenten
• Forum voor Democratie wil strengere toelatingseisen voor studenten
• Er komt een einde aan het betalen van hogescholen en universiteiten op basis van het aantal mensen dat een diploma haalt. Daarmee stimuleert de overheid immers het verlagen van het niveau van het onderwijs

BBB

• Om toegankelijkheid voor Nederlandse studenten te verzekeren, beperkt de BBB de toestroom van studenten uit het buitenland
• De BBB praat niet meer over hoogopgeleiden of laagopgeleiden. De BBB praat alleen nog over theoretisch opgeleiden en praktisch opgeleiden. Dit moet ook in de naamstelling naar voren komen, hbo wordt bijvoorbeeld Theoretisch Beroeps Onderwijs (TBO)
• BBB is blij met de herinvoering van de basisbeurs. De hoogte van de nieuw ingevoerde basisbeurs wordt beoordeeld en verhoogd indien blijkt dat deze te laag is
• BBB is voor een eerlijke compensatie voor de pechgeneratie. En de studieschuld mag niet meegenomen worden bij een hypotheekaanvraag
• De BBB stimuleert een betere verbinding tussen Hogescholen en (MKB-)bedrijven in Nederland, bijvoorbeeld op het gebied van digitalisering en verduurzaming

SGP

• De SGP wil dat het lagere, wettelijke collegegeld voor de tweede studie ook moet gelden voor degenen die al een opleiding in de zorg of het onderwijs hebben gevolgd
• De mogelijkheden om de instroom van buitenlandsestudenten moet worden beperkt
• De SGP wil dat de handhaving van het Nederlands als voertaal serieus moet worden opgepakt, zeker bij bacheloropleidingen
• Er komt een uitbreiding van de aanvullende beurs voor studenten
• De SGP wil meer ruimte om een ambitieus bindend studieadvies te hanteren, mits daarbij voldoende oog is voor de persoonlijke situatie van de student

DENK

• DENK wil een loting bij studies met een numerus fixus, zodat er een eerlijke afspiegeling komt van toegelaten studenten

Volt

• Volt verhoogt de basisbeurs conform het voorstel van het SER Jongerenplatform, inclusief inflatiecorrectie, naar 464 euro per maand voor uitwonende studenten en naar 123 euro voor thuiswonende studenten. Via een aanvullende beurs kunnen thuiswonende studenten aanspraak maken op 154 euro per maand en uitwonende studenten op 301 euro per maand, extra. De aanvullende beurs is inkomensafhankelijk en het recht op de beurs neemt evenredig af met de mogelijkheid van ouders om financieel bij te dragen
• Volt maakt zich hard voor een rechtvaardige compensatie van de pechgeneratie van gemiddeld 10.000 euro per student. De compensatie die hen door het afgelopen kabinet is beloofd, is te laag
• Volt begint met het afschaffen van het collegegeld voor opleidingen en studies die opleiden tot cruciale/vitale beroepen en sectoren, zoals ICT, techniek, bouw, onderwijs en zorg
• Volt pleit voor verkenning van de mogelijkheden voor invoering van een renteplafond van 2,5 procent op studieleningen. Met de huidige stijging van de rentestanden en de ontoereikbare basisbeurs dreigt studeren op termijn onbetaalbaar te worden voor grote groepen jongeren
• Volt verplicht een minimale stagevergoeding van 550 euro voor fulltime stages van zowel mbo-, hbo- als wo-opleidingen. Studenten die fulltime stagelopen kunnen daarnaast niet nog een bijbaantje hebben. Op deze manier hoeft er niet onnodig geleend te worden door studenten
• Een bindend studieadvies (BSA) draagt bij aan de toenemende prestatiedruk voor studenten. Dit terwijl het mentale welzijn van deze groep al erg laag is. Volt wil daarom het bindend studieadvies omzetten in een niet-bindend studieadvies: aan het eind van het eerste jaar krijgen studenten een studieadvies van hun onderwijsinstelling, waarna ze zelf de keuze maken om al dan niet door te gaan
• Ongedocumenteerde jongeren die in Nederland het basis- en/of middelbaar onderwijs hebben gevolgd, moeten toegang krijgen tot het hoger onderwijs zodra ze achttien jaar worden. Dat betekent dat Volt afspraken maakt met onderwijsinstellingen en het instellingscollegegeld dat niet EU/EER-studenten normaliter moeten betalen, verlagen naar het wettelijk collegegeld, naar voorbeeld van de pilot in Amsterdam
• Dilemma’s in het middelbaar beroepsonderwijs en het hoger onderwijs moeten in heel de EU erkend worden. Daarbij legt Volt voor Nederland nu de focus op erkenning van diploma’s in de grensregio’s
• Volt versterkt het Europese Universiteiten Initiatief waarbij universiteiten en hogescholen in heel de EU gezamenlijke opleidings- en studietrajecten vormgeven

BIJ1

• BIJ1 schaft het collegegeld af: praktisch, theoretisch en wetenschappelijk onderwijs worden gratis. De basisbeurs maakt BIJ1 inkomensafhankelijk, gebaseerd op het inkomen van de student zelf. Studieschulden van de ‘pechgeneratie’ worden kwijtgescholden
• Op elke vorm van wetenschappelijk, theoretisch en praktisch onderwijs komt een schoolpsycholoog waar studenten met mentale problemen terecht kunnen
• BIJ1 beboet bedrijven die discrimineren in hun selectie voor stagiairs. Zij worden ook uitgesloten van overheidsopdrachten en subsidies
• De overheid gaat samenwerken met hogescholen en universiteiten om de academische vrijheid te waarborgen
• De toegezegde extra gelden voor het hoger onderwijs zijn niet voldoende om de kwaliteit van het onderwijs en de uitvoerbaarheid voor de medewerkers te waarborgen. Om de (met 25 procent) gedaalde rijksbijdrage per student weer op peil te brengen is 1,5 miljard euro nodig. Prioriteiten van de investeringen zijn werkdrukvermindering en het waarborgen van de kwaliteit van ongebonden onderzoek

Nieuw Sociaal Contract

• De toegankelijkheid van het hoger onderwijs moet worden gewaarborgd, daarom is Nieuw Sociaal Contract (NSC) blij met de herinvoering van de basisbeurs. NSC heeft oog voor de ‘pechgeneratie’ die in de periode van 2015/16 tot 2023/24 een studieschuld heeft opgebouwd dankzij het leenstelsel. Voor deze specifieke groep studenten wil NSC de rente tien jaar lang zeer laag houden. NSC beziet de mogelijkheden om deze studenten nog verder tegemoet te komen
• NSC wil af van het streven om zoveel mogelijk (internationale) studenten aan te trekken en opleidingen aan te bieden
• Opleidingen worden voortaan in beginsel weer aangeboden in de Nederlandse taal. Gerichte uitzonderingen zijn mogelijk in de masterfase en voor bepaalde studies. Ook bij die uitzonderingen krijgt Nederlands een plek in het curriculum, zodat studenten ook deel gaan uitmaken van de Nederlandse samenleving
• Huisvesting van studenten is een groot probleem, NSC steunt regio’s met plannen voor ‘betaalbaar wonen op de campus’. Dit heeft tevens een positief effect op de beschikbaarheid van woningen in de stad

50PLUS

• 50PLUS wil dat de subsidiëring van buitenlandse studenten in het hoger onderwijs wordt beëindigd
• De voertaal onderwijs (hoger- en universitair onderwijs) is Nederlands
• De hoogte van de basisbeurs wordt onafhankelijk van het woonadres. De door 50PLUS verkende hervorming van het stelsel van toeslagen en sociale zekerheid biedt studenten een toelage die onafhankelijk is van het woonadres. 50PLUS vindt dat deze beleidsoptie verder verkend moet worden

JA21 heeft geen standpunten over het hoger onderwijs in het verkiezingsprogramma opgenomen.

Door: Nationale Onderwijsgids / Femke van Arendonk
Bronnen: Verkiezingsprogramma's VVD, D66, PVV, CDA, SP, GroenLinks/PvdA, Partij voor de Dieren, ChristenUnie, Forum voor Democratie, BBB, SGP, DENK, Volt, BIJ1, Nieuw Sociaal Contract en 50PLUS