In het laatste jaar van de mbo-opleiding leggen studenten een examen af. Hierin moeten zij bewijzen dat zij in staat zijn om het beroep uit te oefenen waarvoor ze geleerd hebben.

Kwalificatiedossiers mbo
Wat mbo-studenten moeten kennen en kunnen, staat beschreven in kwalificatiedossiers. Werkgevers, werknemers en het onderwijs hebben voor elk beroep op mbo-niveau vastgesteld wat het beroep inhoudt, wat de kerntaken zijn en wat iemand moet kunnen om het beroep uit te oefenen. Het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap (OCW) heeft dit vastgelegd in 240 kwalificatiedossiers voor het mbo. De kwalificatiedossiers worden continu bijgehouden, zodat het geleerde op school steeds overeenkomt met de praktijk.

Verschillen examens mbo
Per 1 augustus 2016 zijn mbo-scholen verplicht om hun examens af te nemen bij een gecertificeerde examenleverancier. Als zij hun eigen examens willen gebruiken, moeten deze eerst zijn goedgekeurd door een externe partij. Zo wil de overheid de kwaliteit van de examens, en daarmee van het mbo-diploma, garanderen.

De manier van examineren is afhankelijk van de vorm die een mbo-school kiest. Een veel voorkomende examenvorm is de proeve van bekwaamheid. Hierbij wordt door middel van simulaties, arbeidsproeven en het observeren van werkzaamheden gekeken of studenten over de benodigde competenties beschikken. Een assessment is ook mogelijk. Hierbij maken studenten een werkstuk of praktijkopdracht.

Sinds 2010 krijgen alle mbo-studenten les in Nederlands en rekenen, ongeacht hun opleiding. De centrale examinering van deze vakken is in stappen ingevoerd. 

Aangepaste examenregeling mbo
Voor mbo-studenten die minder dan 7 jaar onderwijs in Nederland hebben gevolgd en voor wie Nederlands niet de moedertaal is, is er een aangepaste examenregeling. Bij deze studenten worden er minder punten afgetrokken voor incorrecte formuleringen en onjuist taalgebruik. Het gaat hierbij om leerlingen die volgens de school het niveau van de opleiding beheersen, maar bij wie de taalbarrière het behalen van een diploma in de weg staat. Deze regeling geldt ook voor studenten met dyslexie.

Toezicht op kwaliteit mbo-examens
Mbo-studenten hebben recht op een goede opleiding. Om dit te garanderen, houdt de Onderwijsinspectie toezicht op de kwaliteit van het onderwijs en de examens van erkende scholen. Als de examenkwaliteit onvoldoende is, kan de Onderwijsinspectie de examenlicentie intrekken. De mbo-opleidingen moeten in dat geval de examens uitbesteden aan instellingen die wel over een licentie beschikken.

Internationale inschaling mbo-diploma
Studenten gaan na het afronden van hun studie steeds vaker werken in het buitenland. Om in het buitenland gemakkelijker een baan te vinden, wordt er gewerkt aan een internationale waardering van diploma's. Hierdoor is het eenvoudiger om te vergelijken met welk buitenlands diploma het Nederlandse diploma overeenkomt.