De meeste studenten ervaren een veilig leerklimaat op hun universiteit of hogeschool. Zij durven hun mening te uiten en de docenten behandelen hen respectvol. Toch zien studenten ook pestgedrag en discriminatie op de opleiding. Daarnaast vertelt een klein deel zelf met grensoverschrijdend gedrag te maken te hebben gehad. Dat blijkt uit een enquête naar sociale veiligheid die de Inspectie van het Onderwijs heeft gehouden onder studenten. Dit meldt de Onderwijsinspectie.
Met dit verkennende onderzoek is nu voor het eerst sociale veiligheid in het hele hoger onderwijs kwantitatief onderzocht. In totaal vulden ruim 1.500 studenten de vragenlijst in, zo’n 15 procent van degenen die waren aangeschreven. De uitkomsten staan beschreven in de factsheet Sociale veiligheid in het hoger onderwijs. Het overgrote deel van deze studenten meldt desgevraagd op de opleiding geen grensoverschrijdend gedrag ervaren te hebben. Toch zegt nog 4 procent hier wel mee van doen gehad te hebben. Dat lijkt misschien weinig, stellen de onderzoekers, maar als dit percentage voor alle studenten in het hoger onderwijs zou gelden, dan zou dat overeenkomen met ruim 30.000 studenten. Ruim de helft van de studenten die grensoverschrijdend gedrag ervoeren, meldt dat het ging om personeel van de onderwijsinstelling.
Sociale veiligheid
De Inspectie van het Onderwijs benadrukt het belang van een veilige leeromgeving voor alle studenten. Tot dusver waren er geen cijfers bekend over sociale veiligheid in het hoger onderwijs in Nederland. Er is ook geen landelijk monitorsysteem van sociale veiligheid in het hoger onderwijs. De inspectie roept daarom de gezamenlijke universiteiten en hogescholen op om de sociale veiligheid zowel op landelijk als op instellingsniveau te monitoren en evalueren, en daar transparant over te zijn. De factsheet geeft intussen een eerste indicatie hoe veilig het leerklimaat is in het hoger onderwijs.
Uitzondering op het algemene beeld
De genoemde grensoverschrijdende gedragingen zijn een uitzondering op het algemene beeld, zo laten de enquêteresultaten zien. Zo vindt meer dan driekwart van de studenten dat docenten respectvol met hen omgaan. De helft geeft aan dat docenten actuele maatschappelijke onderwerpen bespreekbaar maken als deze zorgen voor spanningen in het onderwijs. Denk bijvoorbeeld aan discussies over noodzaak van coronamaatregelen.
Onzichtbaar voor instellingen
Een deel van de incidenten blijft overigens onzichtbaar voor (besturen van) instellingen. Van de 60 studenten die aangeven dat zij te maken hebben gehad met grensoverschrijdend gedrag, zegt de meerderheid dat zij met iemand binnen of buiten de instelling spraken over het incident. Een kwart van de studenten besprak het incident met de vertrouwenspersoon van de instelling. En slechts een klein deel van de studenten heeft een officiële klacht ingediend bij de instelling of bij de medezeggenschapsraad, of heeft contact opgenomen met de politie. Een kwart zegt dat zij helemaal geen actie ondernamen.
De inspectie brengt later dit voorjaar nog een afzonderlijke factsheet uit over het beeld dat studenten hebben van de klachtenprocedures.
Door: Nationale Onderwijsgids
