De invulling die scholen geven aan bevordering van burgerschap, voldoet op de meeste scholen aan de wettelijke minimumeisen. In het voortgezet onderwijs weten veel scholen echter onvoldoende hoe de leerlingen ervoor staan en zich ontwikkelen. De laatsten jaren verzamelen steeds meer basisscholen dergelijke informatie wel. Dit meldt de Onderwijsinspectie.
Basisscholen brengen de sociale ontwikkeling van hun leerlingen in kaart en gebruiken daarvoor gestandaardiseerde gegevens. De inspanningen van zowel scholen in het primair als in het voortgezet onderwijs zijn vaak weinig doelgericht of planmatig van opzet. Veel scholen werken nog weinig planmatig aan dit thema en hebben geen duidelijke, concrete leerdoelen. Als gevolg daarvan is er vaak nog weinig zicht op resultaten en de effectiviteit van de aanpak van de school. Dat blijkt uit het Onderwijsverslag 2013-2014 van de Onderwijsinspectie.
Een goede sociale ontwikkeling, met goede sociale vaardigheden, heeft grote invloed op de levensloop van leerlingen. Het bevordert leren, helpt uitval voorkomen en leidt tot betere kansen op de arbeidsmarkt. De sociale en maatschappelijke competenties waarmee leerlingen het onderwijs verlaten, zijn belangrijk om op een goede manier met anderen te kunnen samenleven en nodig als fundament voor onze democratische samenleving.
De sociale kwaliteit van onderwijs is een voorwaarde om als school goed te kunnen functioneren. Een prettige sfeer en aandacht voor een goede onderlinge omgang helpt pesten tegen te gaan. Het is belangrijk dat scholen nagaan of de leerlingen de gestelde leerdoelen ook bereiken, en eventuele problemen tijdig signaleren en verhelpen.
Scholen die nagaan hoe hun leerlingen denken over bijvoorbeeld minderheden en de basiswaarden van de democratie, kunnen hun onderwijs daarop afstemmen. Dat geldt ook voor scholen die hun leerlingen bij het verlaten van de school vragen terug te kijken op wat ze hierover hebben geleerd. Door het onderwijs af te stemmen op wat leerlingen nodig hebben, en daarbij aandacht te schenken aan thema’s als democratie en kunnen omgaan met verschillen, kunnen scholen daaraan doelgericht werken.
Volgend jaar gaat de inspectie verder onderzoek doen naar deze onderwerpen. Op verzoek van de minister en staatssecretaris van Onderwijs wordt daarbij ook aandacht geschonken aan onder andere de manier waarop scholen omgaan met het onderwerp seksuele diversiteit.
© Nationale Onderwijsgids
