De kwaliteit van de informatie en informatie-uitwisseling in het strafproces schoolverzuim voldoet niet aan de gestelde normen. Doordat de strafrechtelijke ketenpartners elkaars tekortkomingen opvangen, loopt het strafproces schoolverzuim echter niet vast. Dit blijkt uit onderzoek door de Inspectie Veiligheid en Justitie (Inspectie VenJ). De informatie-uitwisseling binnen de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) is meestal onvoldoende, net als die tussen de RvdK, de afdeling leerplicht van de gemeenten (Ingrado) en het Openbaar Ministerie (OM). De informatie wordt vaak niet tijdig en volledig overgedragen door de drie organisaties. Dat wil zeggen, niet volgens de normen die de RvdK, Ingrado en het OM (de strafrechtelijke ketenpartners) stellen. Dat meldt Inspectie Veiligheid en Justitie.
Jongeren tussen de twaalf en achttien jaar kunnen strafrechtelijk worden vervolgd wanneer zij verzuimen van school. Om het strafproces schoolverzuim te starten is een proces-verbaal schoolverzuim nodig. Deze wordt opgesteld door de leerplichtambtenaar die werkzaam is bij de afdeling leerplicht van de gemeente. De leerplichtambtenaar verstuurt het proces-verbaal schoolverzuim vervolgens naar het OM en de RvdK. Het OM beoordeelt het proces-verbaal en neemt een vervolgingsbeslissing. Wanneer besloten wordt tot strafrechtelijk vervolg, voert de RvdK een onderzoek uit. In dit onderzoek levert de RvdK een strafadvies aan het OM of de zittende magistratuur. Vervolgens wordt de jongere berecht.
De strafrechtelijke ketenpartners willen vaak civiele maatregelen adviseren en opleggen. In de praktijk is dat vaak niet mogelijk, omdat de strafrechtelijke aanpak als laatste redmiddel wordt gezien. Jongeren zijn dan bijna achttien jaar, waardoor een civiele maatregel niet meer mogelijk is. Een jeugdreclasseringsmaatregel is dan de enige overgebleven optie.
De strafrechtelijke ketenpartners werken sinds januari 2017 volgens de MAS. Dit is de herziene versie van de Handleiding Strafrechtelijke aanpak schoolverzuim uit 2012. In de MAS staat de preventieve aanpak van schoolverzuim centraal. Daarmee willen de strafrechtelijke ketenpartners in samenwerking met scholen voorkomen dat jongeren strafrechtelijk worden vervolgd.
De belangrijkste aanbevelingen van de Inspectie VenJ aan de RvdK zijn:
- Volg de methodische aanpak van schoolverzuim in zijn geheel. Daarbij dient de RvdK de informatie te controleren op volledigheid, juistheid en navolgbaarheid.
- Bied de jongere en zijn ouder(s)/verzorger(s) te allen tijden voorafgaand aan de zitting, inzage in het rapport. De RvdK dient de wederhoor te verwerken voordat hij het rapport afrondt.
- Neem de akkoordverklaring van informanten op in het systeem Kinderbescherming Bedrijfsprocessen Systeem (KBPS).
Door: Redactie Nationale Onderwijsgids
