Het is vrijdagmiddag en de leerlingen zijn aan het spelen in de hoeken. Er hangt een fijne sfeer in de groep en bij de meeste leerlingen is de betrokkenheid hoog. Hoe anders is het bij Alex*. Alex beleeft geen plezier in spelen in de hoeken. Hij vindt het materiaal in de klas niet interessant en heeft geen zin om te ontdekken wat je er allemaal mee kunt. Doelloos loopt hij door de klas. Hij laat zich niet (bege)leiden en komt om de paar minuten vragen of het al tijd is om op te ruimen.
Dit doet hij op zijn eigen, bijzondere manier. De afgelopen weken mochten er om twee uur drie leerlingen op de computer en dat patroon heeft hij opgeslagen. Elke keer als hij bij mij komt, kijkt hij op mijn horloge en noemt de tijd. Vervolgens vertelt hij mij exact hoeveel minuten het nog duurt voor het twee uur is, om te vervolgen: ”Twee uur, grote wijzer op de twee, computer". Hij blijft dit herhalen tot ik antwoord: “Om twee uur mogen er drie kinderen op de computer". Elk ander antwoord heeft geen zin. Een ander antwoord is niet het antwoord wat hij verwacht en dus stelt hij de vraag opnieuw. Net zo lang tot hij het 'goede' antwoord krijgt en het plaatje in zijn hoofd klopt.
Het is niet zo dat hij om twee uur ook daadwerkelijk op de computer wil. Het gaat hem erom dat we om twee uur gaan opruimen en dat het dan, in zijn ogen, tijd is voor iets leuks. Dit kan de computer zijn, maar ook de iPad, de snoezelruimte of de getallenlijn. Allemaal activiteiten die hem aanspreken. Alleen...het is nog geen twee uur en dus blijft hij lopen.
Terwijl de andere leerlingen verder spelen en Alex blijft rondlopen, begin ik met het opruimen van de materialen van de taalles van gisteren. We hebben gewerkt met schmink en voordat ik de schmink terugzet, wil ik even kijken of alles nog compleet is. Als ik de materialen op de groepstafel zet, zie ik dat Alex naar de schmink kijkt. Gisteren was hij al heel betrokken bij de taalles en ook nu lijkt de schmink zijn aandacht te trekken.
Het opruimen van de schmink kan nog wel even wachten en ik besluit om een uitnodigende situatie voor Alex te maken en te kijken wat er gebeurt. Zonder mijn aandacht rechtstreeks op Alex te vestigen, loop ik naar het aanrecht om een bekertje water te pakken, leg ik wat kwasten op de tafel neer en pak ik de spiegel uit de kast. Vanuit mijn ooghoeken zie ik dat Alex goed in de gaten houdt wat er allemaal op tafel wordt gezet en als ik de doppen van de schminkpotjes draai, komt hij bij mij staan.
Hij pakt een kwast en geeft die vervolgens aan mij met de vraag: “Wil jij clown op de neus?". Ik denk dat ik weet wat hij wil, maar vraag het voor de zekerheid toch maar even na. “Wil jij een clownsneus Alex?”. Hij knikt bevestigend en herhaalt: “Wil jij clown op de neus?" Als ik vraag welke kleur hij wil, wijst hij overtuigend naar de groene kleur en dus ga ik met de groene schmink aan de slag. Als ik zijn neus heb geschminkt, laat ik hem in de spiegel kijken. “Zo goed?”, vraag ik, maar Alex is nog niet tevreden. “Wil jij cirkel?” vraagt hij, terwijl hij met zijn vingers een grote cirkel op zijn gezicht maakt. Ik volg zijn vingers met de kwast en laat hem daarna weer in de spiegel kijken. Zo zijn we een tijdje samen aan het werk. Hij benoemt en laat zien, ik volg en laat hem het resultaat vervolgens in de spiegel zien. Als zijn neus, wangen en ogen zijn gedaan, kijkt hij mij stralend aan: “Alex clown, Karin ook".
Dit verzoek kan ik natuurlijk niet weigeren en dus geef ik de kwast aan Alex. Voorzichtig gaat hij te werk en herhaalt mijn eerdere handelingen. Neus, wangen, ogen... voor ik het weet ben ik ook een clown. Als ik op de klok kijk, zie ik dat het ondertussen tijd is om op te ruimen. We doen een poging om ons gezicht schoon te maken, maar blijven allebei een beetje groen zien. Ach, ik ga dan wel met groene gloed het weekend in, maar dit moment van spel en contact is me dat meer dan waard.
*Alex is een gefingeerde naam
Karin Boers is moeder van twee dochters en leerkracht in het speciaal onderwijs. Na de pabo heeft ze eerst gewerkt op een Montessorischool. Na twee jaar maakte ze de overstap naar het speciaal onderwijs. Het zml-onderwijs om precies te zijn. Al vele jaren werkt ze nu met veel plezier op een zml-school in het mooie Twente. In al die jaren heeft ze kinderen van verschillende leeftijden mogen lesgeven en mogen genieten van kleine stapjes en grote sprongen.
© Nationale Onderwijsgids / Karin Boers