Plan S - waarmee Europese wetenschapsfinanciers de transitie naar Open access willen versnellen - zal van toepassing zijn op alle NWO-calls die vanaf 1 januari 2021 gepubliceerd worden. Om onderzoekers de tijd te geven zich goed voor te bereiden op deze wijziging in het NWO-beleid, maakt NWO alvast bekend hoe zij de implementatierichtlijnen van Plan S doorvoert in haar subsidieregels. Dit meldt NWO.
Voor publicaties die voortkomen uit calls die vanaf 1 januari 2021 worden opengesteld geldt dat zij onmiddellijk (zonder embargo) en met een open copyright (CC BY) licentie in Open Access beschikbaar moeten zijn volgens een van de volgende routes:
- Publicaties in een Open Access tijdschrift of platform geregistreerd in DOAJ
- Publicaties in een abonnementstijdschrift en gelijktijdige archivering van tenminste de auteursversie in een geregistreerde Open Access repository
- Publicatie in een tijdschrift onder een transformatieve agreement van de VSNU/UKB of een transformatief tijdschrift.
Nederland is goed voorbereid op Plan S. Een aanzienlijk deel van de publicaties voortkomend uit NWO financiering valt onder de transformative agreements die door de Nederlandse universiteiten gesloten zijn met verschillende uitgevers. Onlangs werd aangekondigd dat ook een dergelijk contract gesloten is met Elsevier. Daarnaast wordt een deel van de Nederlandse artikelen al volledig open access gepubliceerd of gedeeld via de groene route. Ruim 60 procent van de publicaties voortkomend uit NWO financiering is al Open Access beschikbaar, bleek uit een recente analyse van CWTS. Over de implementatie van Plan S heeft NWO afgelopen periode met een groot aantal stakeholder in Nederland afstemming gehad. NWO blijft alert op mogelijke negatieve gevolgen en zal de effecten van Plan S jaarlijks monitoren.
Boeken
De nieuwe beleidsregel bevat ook nadere aanwijzingen ten aanzien van Open Access voor boeken, bundels en hoofdstukken. Die vormden al sinds 2009 onderdeel van het NWO Open Access beleid. De voorwaarden (en uitzonderingen) zijn nu opgehelderd. NWO opende recent een nieuw instrument voor de financiering van Open Access boeken. NWO gaat in dat kader ook een samenwerking aan met Stichting OAPEN die voor NWO de Open Access boeken repository zal verzorgen.
Plan S
De onmiddellijk, onbelemmerd toegang en mogelijkheid tot (her)gebruik van wetenschappelijke publicaties is een essentiële voorwaarde voor een goed functionerend wetenschapssysteem. Open Access zorgt voor een grotere (digitale) verspreiding en vindbaarheid van wetenschappelijke resultaten en daarmee voor een grotere potentiële impact op de wetenschap en maatschappij. In september 2018 maakte cOAlition S, een internationale groep van onderzoeksfinanciers waaronder NWO, Plan S bekend. Doel daarvan is de transitie naar Open Access te versnellen. Na een grote internationale consultatieronde maakte cOAlition S in mei 2019 het definitieve implementatieplan bekend. Deze heeft NWO nu verwerkt in haar eigen subsidieregeling.
Door: Nationale Onderwijsgids
