Nu de onderhandelingen starten voor een nieuw kabinet gaan mijn gedachten uit naar wat er de afgelopen jaren allemaal bewerkstelligd is op het gebied van onderwijs en tegelijkertijd wat er allemaal op losse schroeven is komen te staan. De effecten van corona op het onderwijs beginnen steeds duidelijker te worden. Leerachterstanden, eenzaamheid door het gemis van leeftijdsgenoten en grote verveling door het eentonige leefritme. Uitdagingen waar het nieuwe kabinet een grote kluif aan heeft. Positief nieuws is dat er nu al 8,5 miljard vrij komt voor het onderwijs om die achterstanden weg te werken. De verschillen tussen arm en rijk, westers en niet-westers, werkenden en werklozen zullen groter worden. Daarom wordt het in de nabije toekomst belangrijker dan ooit om te werken aan inclusie van alle bevolkingsgroepen. Gelijke kansen voor iedereen.
Uit ervaring weet ik dat dit simpeler gezegd is dan gedaan. Bij Jet-Net en TechNet werken we bijvoorbeeld al jaren aan het enthousiasmeren van meiden voor wetenschap, technologie en ict. We hebben verschillende tools en activiteiten ontwikkeld speciaal om meiden te laten kiezen voor een technische richting en met ons vele andere bedrijven, overheden en instanties. Toch hebben deze investeringen zich niet vertaald in een groei van het aantal vrouwen in de technische sectoren. Waar ligt dat aan? Wat mij betreft niet aan die tools, tijdsinvestering en andere inspanningen, maar juist aan het feit dat de samenleving niet snel genoeg meebeweegt. Het heeft weinig zin om je solo te richten op techniekpromotie voor meiden, terwijl andere obstakels niet worden weggehaald voor vrouwen.
Neem bijvoorbeeld een jong gezin: door dure kinderopvang (obstakel 1) denkt een jong gezin na over hoe het financieel aan te pakken. Omdat vrouwen nog steeds minder betaald krijgen dan mannen (obstakel 2), is het financieel het meest aantrekkelijk als de vrouw parttime gaat werken. Daarbovenop krijgt de man sowieso amper verlof rondom de geboorte van zijn kind (obstakel 3). Dit zijn allemaal obstakels die effectieve techniekpromotie bij de vrouwelijke doelgroep direct weer teniet doen. In ons webinar ‘vrouwen en meiden in de techniek en ICT’ van 26 januari werd dit nog eens extra duidelijk. (https://ptvt.nl/actueel/vrouwen-in-de-techniek-een-kansrijke-toekomst/)
Samenlevingsfactoren hebben dus een dominante invloed op hoe effectief iets als techniekpromotie is. Dat terwijl nieuwe doelgroepen aanboren zo ontzettend belangrijk is om het tekort aan technisch geschoold personeel op te lossen. Een andere doelgroep die meer inclusiviteit kan gebruiken, zijn jongeren met een migratie-achtergrond. Ook zij kiezen vaak niet voor een technische carrière blijkt uit onderzoek. De techniekpromotie hiervoor is korter aan de gang dan die voor meiden, maar ook hier moeten we rekening houden met obstakels in de vorm van discriminatie of ouders die het systeem niet goed begrijpen waardoor ze zich blindstaren op de geijkte carrières voor baanzekerheid voor hun kind. Op 9 maart jl. presenteerde we de uitkomsten van dit onderzoek in een webinar.
Kortom: inclusiviteit gaat over meer dan alleen je techniekpromotie afstemmen op de doelgroep, het gaat om alle omgevingsfactoren. Ik vind het fantastisch dat er 8,5 miljard wordt vrijgemaakt voor achterstanden, maar laten we alsjeblieft zo breed mogelijk advies in winnen hoe we die het meest effectief kunnen gebruiken. Maak gebruik van bestaande samenwerkingensverbanden tussen ondernemers, overheden en onderwijs. Scholen moeten aangeven waar ze specifiek behoefte aan hebben zodat het bedrijfsleven snel kan acteren. Een school waar meer dan driekwart van de leerlingen een migratie-achtergrond heeft, heeft andere behoeftes dan een school die dat andersom heeft. Zet op die eerste school bijvoorbeeld programma’s op met techniek en taal om twee vliegen in een klap te slaan.
En misschien wel het belangrijkste: haal het onderwijs uit het politiek debat. Zorg voor een structurele aanpak die een kabinetsperiode overstijgt. Het gaat hier om het fundament van de samenleving. Dat verdient, nu meer dan ooit, een gedegen en inclusief plan dat niet aan de grillen van het politieke klimaat overgeleverd moet zijn. Laat die politiek zich inzetten om de andere omgevingsfactoren aan te pakken.
