Kennisinstellingen, onderzoekfinanciers en overheden moeten de wensen en behoeften van wetenschappers centraal stellen bij het verbeteren van de opslag en beschikbaarheid van data voor onderzoek. Een nauwe samenwerking tussen deze partijen en de onderzoekers op de werkvloer is essentieel. Daarvoor pleit de KNAW in haar advies 'Storage and availability of data for research – from intentions to implementation'. Dit meldt de KNAW.
Over de volle breedte van de wetenschap is een ontwikkeling gaande om data voor onderzoek beter beschikbaar te maken voor hergebruik volgens de FAIR-principes: Findable, Accessible, Interoperable, Reusable. Het nieuwe KNAW-adviesrapport Storage and availability of data for research gaat uit van de behoeften, wensen en gebruiken van onderzoekers die met data werken. Onderzoekers hechten groot belang aan het opslaan en het beschikbaar maken van data voor collega’s, constateert het advies, maar ze worstelen vaak met de uitvoering.
Het rapport roept kennisinstellingen op na te gaan hoe ze onderzoekers per wetenschapsgebied beter kunnen ondersteunen bij hun omgang met data. Te denken valt aan het wegnemen van juridische en ethische obstakels, het faciliteren van opleidingsprogramma’s en het creëren van ICT-achtige diensten waarmee wetenschappers tijdens elke fase van hun onderzoeksproject data gemakkelijk en veilig kunnen opslaan, delen en publiceren.
Ook moet het voor onderzoekers duidelijker worden wie de kosten van opslag en delen van data voor onderzoek betaalt: de ministeries, de onderzoekfinanciers, de kennisinstellingen of een combinatie van deze partijen. Data hebben een intrinsieke waarde. Niets doen is daarom geen optie: ook verlies van data brengt aanzienlijke kosten met zich mee.
Verder vraagt de KNAW de ministers van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap; Economische Zaken en Klimaat en Volksgezondheid, Welzijn en Sport gelijkwaardige afspraken te maken voor het delen van data tussen academische instellingen enerzijds en Nederlandse bedrijven en overheidsorganisaties anderzijds. Dit stimuleert gelijke kansen voor onderzoekers die met data werken.
Maar onderzoekers hebben ook hun eigen verantwoordelijkheid. Ze moeten vóór de start van hun onderzoeksproject aan hun management duidelijk maken welke ondersteuning en begeleiding zij nodig hebben voor gepaste dataopslag en -toegang. Het adviesrapport bevat hiervoor een checklist.
De KNAW wil met dit adviesrapport bijdragen aan een betere afstemming tussen de wensen en behoeften van wetenschappers enerzijds en de plannen en ambities van kennisinstellingen anderzijds om data FAIR te maken. In de komende maanden organiseert de KNAW enkele bijeenkomsten om de aanbevelingen met de betrokken partijen verder uit te werken.
Door: Nationale Onderwijsgids
