Minister Dijkgraaf van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) maakt bekend dat het nationaal expertisecentrum voor wetenschap en samenleving er gaat komen. Vorig jaar kondigde hij aan 10 miljoen euro vrij te maken om een centrum op te richten voor doeltreffendere wetenschapscommunicatie en daarmee de afstand tussen wetenschap en samenleving te verkleinen. Kwartiermakers Prof. dr. ir. Ionica Smeets en drs. Alex Verkade hebben in de voorbije maanden uitgewerkt hoe een dergelijk centrum eruit zou moeten zien. Dat meldt de Rijksoverheid.
Minister Dijkgraaf liet gisteren aan de Kamer weten het advies te omarmen. Om de kloof tussen wetenschap en samenleving te overbruggen is er meer nodig dan alleen kennis overdragen. Tweerichtingsverkeer is noodzakelijk. Bij de grote maatschappelijke vraagstukken heeft de wetenschap ook de steun van de samenleving nodig. Het nationaal expertisecentrum kan in het verbinden van de wetenschap en samenleving een grote rol spelen, want niet elke wetenschapper heeft de kennis en handvatten om zijn boodschap goed over te brengen.
Kerntaken
Het verbinden van de wetenschap en samenleving is de kerntaak van het nieuwe expertisecentrum. Dit gaat het doen door: kennis over wetenschapscommunicatie te verzamelen, delen en beschikbaar te stellen; beoefenaars van wetenschapscommunicatie en experts in dit vakgebied met elkaar te verbinden en randvoorwaarden te ontwikkelen die de doeltreffendheid van wetenschapscommunicatie verbeteren.
Burgers zijn nog niet betrokken
Minister Dijkgraaf: “Er wordt zoveel mooi en goed onderzoek gedaan in Nederland, maar niet iedereen is altijd in staat om dat goed uit te leggen of te zorgen dat het op de goede plek terecht komt. Nog te vaak beland het in een la of krijgen niet de juiste mensen het te zien of horen. Of mist de wetenschap kansen voor nog beter onderzoek doordat burgers niet betrokken zijn. Want dan pas kan het goede gesprek, die dialoog gevoerd worden. Dan kan die kritische discussie aangegaan worden. Tweerichtingsverkeer is noodzakelijk. En ik ben Ionica en Alex dankbaar voor hun werk en heel erg blij met het plan dat er nu ligt. Ik ben ervan overtuigd dat we met dit nieuwe nationaal expertisecentrum voor wetenschapscommunicatie het vak naar een hoger plan tillen voor betere en doeltreffendere wetenschapscommunicatie.”
Zichtbaar en betrokken voor wetenschappers
De kwartiermakers beschrijven dat partijen uit het veld het centrum graag willen helpen om wetenschap en samenleving met elkaar te verbinden. Maar benadrukken ook dat het centrum zelf niet zal communiceren naar de samenleving, ook geen communicatie naar de samenleving gaat financieren of zelf onderzoek gaat doen of trainingen zal geven. Het centrum gaat ook niet bepalen of controleren wat goede wetenschap (of wetenschapscommunicatie) is. Wél is het centrum zichtbaar en betrokken voor de wetenschappers en instellingen, stimuleert het adviesvragen over hoe het gesprek aan te gaan met de samenleving, agendeert het gespreksthema’s vanuit de maatschappij en werkt het aan de ontwikkeling van kwaliteit.
Wetenschapscommunicatie
Het veld van wetenschapscommunicatie is breed en kent vele vormen, activiteiten, doelgroepen en beoefenaars. Tegelijkertijd zijn deze initiatieven vaak nog te afhankelijk van het enthousiasme van individuen. Ook wordt wetenschapscommunicatie niet altijd als kerntaak gezien. De uitvoerders van wetenschapscommunicatie en de wetenschapscommunicatie-experts komen elkaar niet vanzelf tegen. Dit remt het lerend vermogen en de impact die wetenschapscommunicatie kan hebben. Het nationaal expertisecentrum voor wetenschap en samenleving kan zorgen voor meer focus, verbinding en slagkracht. In het najaar laat minister Dijkgraaf aan de Kamer weten hoe het met de oprichting van het expertisecentrum gaat.
De kwartiermakers trekken op basis van een brede verkenning een duidelijke conclusie: het expertisecentrum moet als ‘een katalysator het bestaande en toekomstige veld versterken.’ Ze hebben in kaart gebracht welke doelen, activiteiten en randvoorwaarden nodig zijn om een succesvol centrum op te richten. Daarvoor hebben ze niet alleen gesproken met een groot aantal deskundigen op het gebied van communicatie, wetenschap en samenleving, maar ook met focusgroepen van burgers, beleidsmakers en medewerkers van vergelijkbare buitenlandse centra, zoals in Duitsland (‘Wissenschaft im Dialog’) en Engeland (‘National Center for Public Engagement’). Door de brede aanpak is het draagvlak voor het expertisecentrum groot. Het ministerie van OCW gaat nu aan de slag met de oprichting van het centrum.
Door: Nationale Onderwijsgids
