Nederlandse universiteiten zijn steeds terughoudender geworden als het gaat om het toelaten van Chinese beurspromovendi. Het ministerie van onderwijs start dan ook een onderzoek naar de risico’s van de beurs die gefinancierd wordt door de Chinese overheid. Dat meldt Trouw.
In totaal zijn er in Nederland zo’n 200 Chinese beurspromovendi, verspreid over alle universiteiten. De TU Delft (242 beurspromovendi) is steeds terughoudender geworden in de toelating van promovendi met een CSG-beurs (China Scholarship Council). De universiteit accepteer geen GSC-promovendi meer op gevoelige onderzoeksgebieden. Dat gaat het om bijvoorbeeld de ‘dual use’-technologieën, met civiele en militaire toepassingen.
Seven Sons
De universiteit accepteert ook geen PhD-studenten meer met banden met de ‘Seven Sons’. Dat is een groep van zeven universiteiten die nauwe banden hebben met het Chinese leger. En ook onderzoekers van de National University of Defense Technology (NUDT) zijn niet langer welkom. De universiteit Maastricht weert de Seven Sons en trok drie PhD-projecten terug vanwege de banden die de kandidaat had met zo’n universiteit. De rector van de universiteit Wageningen geeft ook aan dat de universiteit terughoudender is geworden met Chinese promovendi.
Lage salarissen
De Universiteit Utrecht heeft ervoor gekozen om helemaal geen gesprekken meer te voeren met beurspromovendi met Chinees geld. Dat komt niet alleen vanwege China, maar ook vanwege het feit dat PhD’ers lage salarissen ontvangen. 1350 euro per maand is normaal, en dat is ruim 400 euro per maand onder het Nederlandse minimumloon.
Rapporten aan de Chinese ambassade
De beurs ligt vanwege de Chinese subsidie onder een vergrootglas. Dat komt door het formulier dat beurspromovendi moeten ondertekenen. Daarin staat dat ze moeten beloven dat ze blijven rapporteren aan de Chinese ambassade in hun land. De PhD’ers moeten trouw zweren aan de Communistische Partij in China en na hun PhD na twee jaar weer terug naar China.
Een tweedejaars PhD noemt deze voorwaarden vooral symbolisch, maar critici maken zich zorgen over de uitgesproken loyaliteit aan het Chinese regime. Niet alleen militair gevoelige kennis kan in handen komen van de verkeerde mensen, dat geldt ook voor technologische kennis. Dan kan het gaan om de ontwikkeling van software die mensen kan onderscheiden op basis van hun afkomst. Of onderzoek naar social-mediagebruik waardoor mensen nog beter in de gaten kunnen worden gehouden.
Kennis beschermen
Universiteiten proberen met speciale kennisteams veiligheid al jaren om hun kennis te beschermen. Dat gebeurt ook met de hulp van de AIVD, die naar eigen zeggen alle universiteiten het afgelopen jaar en de jaren daarvoor heeft geïnformeerd over dit onderwerp.
Chinese onderzoekers zijn erg goed
De vereniging van universiteiten UNL zit met de handen in het haar, want Chinese onderzoekers zijn over het algemeen erg goed. En een stigmatiserend effect op Chinese onderzoekers is ook niet de bedoeling. De meeste universiteiten zien een compleet verbod op Chinese onderzoekers dan ook niet zitten.
Door: Nationale Onderwijsgids / Femke van Arendonk
