GRONINGEN - In groep 1 en 2 van de basisschool kunnen kinderen sneller en beter leren rekenen met een meer systematisch opgebouwd onderwijsprogramma.
Voor oudere kinderen biedt een rekenaanbod met systematisch gebruik van visuele hulpmiddelen, zoals blokjes en kralenkettingen, veel voordelen. Dit blijkt uit de studie van NWO-onderzoekers Egbert Harskamp en Annemieke Jacobse, beiden werkzaam aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Harskamp en Jacobse onderzochten het effect van nieuwe vormen van instructie in het rekenonderwijs. Zij bekeken de uitkomsten van veertig experimentele onderzoeken die gericht waren op verbetering van het rekenen. Uit hun studie blijkt onder meer dat een regelmatig en duidelijk gestructureerd programma met een variatie aan werkvormen kleuters sneller en beter leert rekenen dan in het nu gebruikelijke onderwijs, dat meestal geen gestructureerd programma biedt.
Goede werkvormen zijn bijvoorbeeld het gebruik van prentenboeken over rekenen, kringgesprekken, rekenspelletjes en liedjes. Ook korte, gerichte bordspellen of spellen met de computer helpen bij een betere ontwikkeling van de telvaardigheid en het getalbegrip van kleuters.
"Visualisering is een goede methode voor iets oudere kinderen", vertelt Egbert Harskamp, bijzonder hoogleraar effectieve leeromgevingen aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Voor het optellen en aftrekken tot honderd blijkt bijvoorbeeld het aanbieden van rijen blokjes of een kralenketting in een tienstructuur de rekenprestaties aanzienlijk te verbeteren, mits er een duidelijke opbouw in de methode zit."
"De rekenmethodes die Nederlandse scholen nu gebruiken, bevatten wel visuele modellen voor optellen en aftrekken, maar deze modellen hangen doorgaans niet op een gestructureerde manier samen. Het door elkaar gebruiken van deze modellen kan voor leerlingen verwarrend werken."
Verder is het gebruik van de computer in het rekenonderwijs effectief. In Nederlandse rekenmethodes loopt de behandeling van verschillende vormen van rekenen door elkaar en worden in een les diverse onderwerpen aangeboden.
Educatieve computerprogramma's hebben als voordeel dat ze op een consistente manier zijn opgebouwd en de stof onderdeel voor onderdeel aandragen. Bovendien bieden goed ontworpen computerprogramma's instructie-, controle- en feedbackonderdelen voor leerlingen. En de leraar kan bijhouden hoe de prestaties van de leerlingen vorderen en waar bijsturing nodig is.
De studies zijn gedaan in Engelstalige landen. Ze gaan over getalbegrip, hoofdbewerkingen, meten en meetkunde, verhoudingsrekenen (procenten, breuken en verhoudingen) of het oplossen van toepassingsopgaven. Er waren in totaal ruim 6800 leerlingen uit het primair onderwijs bij betrokken.
Het overzicht van de studies is gepubliceerd in twee uitgaven: A Meta-Analysis of the Effects of Instructional Interventions on Students' Mathematics Achievement en Effectieve rekeninstructie met hulp van computers.
© Nationale Onderwijsgids
