Opgroeien in een samenleving die hoge eisen stelt en waarin zoveel prikkels zijn, is moeilijk voor kinderen en jongeren met ontwikkelingsstoornissen. Het lijkt alsof steeds meer kinderen een ‘label’ krijgen. Als reactie daarop hoor je vaak dat we meer moeten ‘normaliseren’. “Dat is niet het antwoord”, zegt hoogleraar orthopedagogiek Maretha de Jonge. “We moeten juist meer ruimte scheppen voor diversiteit, zodat kinderen die vastlopen de juiste hulp krijgen.” Dat meldt Universiteit Leiden.
Wij leven in een maatschappij waarin zelfredzaamheid, mondigheid, sterke cognitieve en sociaal-communicatieve vaardigheden heel belangrijk zijn. Kinderen met ontwikkelingsstoornissen hebben het hier moeilijk mee. De Jonge is gespecialiseerd in kinderen die belemmerd worden in hun sociaal communicatieve ontwikkelingen. Kinderen met autisme spectrum stoornissen en kinderen met selectief mutisme, een angststoornis waarbij kinderen wel kunnen praten maar in belangrijke situaties blokkeren of niet spreken.
Normaliseren
We houden kinderen tegenwoordig scherp in de gaten en meten voortdurend vorderingen op school of psychische gezondheid. Dat is goed want daarmee worden ontwikkelingsstoornissen bij kinderen vroegtijdig opgemerkt en krijgen kinderen en opvoeders op tijd hulp. Maar met al dat meten hebben we de norm en de marges er omheen wel smal gedefinieerd. Er is kritiek op het aantal kinderen met ‘labels’ of ‘etiketten’. Als reactie hierop hoor je vaak de term ‘normaliseren’.
“Dat is mijns inziens de verkeerde weg. Normaliseren dwingt tot nog grotere nadruk op uniformiteit. Het antwoord zou moeten zijn: schep meer ruimte voor diversiteit. Zorg voor een opvoedingssituatie waarin kinderen, jongeren en volwassenen met een brede range aan vaardigheden mee kunnen doen: thuis, op school, maar ook op stages en werk.”
Orthopedagogen bieden hulp
De Nederlandse Vereniging voor Autisme vestigde deze week aandacht op de problemen van jongeren met autisme in het onderwijs, zoals het mbo: „Er is gewoon geen plek voor onze kinderen in de samenleving, waar alles snel moet en er zoveel prikkels zijn.” Orthopedagogen bieden dan hulp in situaties die vastlopen. Daarvoor werken ze nauw samen met andere disciplines zoals psychiaters en psychologen. Belangrijk is om opvoeders, thuis, op school, op stageplekken en werkplekken te ondersteunen zodat ook kinderen of jongeren die buiten de marges vallen van de norm, genoeg ruimte krijgen om mee te kunnen doen. Orthopedagogen zijn opgeleid om die hulp aan opvoeders te bieden.
De Jonge gaat met haar bijzondere leerstoel hieraan bijdragen. De inzet daarbij is wetenschappelijk onderzoek om orthopedagogische expertise te blijven ontwikkelen en toetsen, en goede opleiding in deze orthopedagogische expertise. De postmaster opleiding tot orthopedagoog generalist draagt daar essentieel aan bij.
Door: Redactie Nationale Onderwijsgids
