De wereld om ons heen verandert in hoog tempo. In een kennisintensief beroep als het onderwijs is bijblijven een must. Sociale media kunnen dat faciliteren en ondersteunen. Gedreven door leergierigheid en met een beetje kennis van de mogelijkheden bouw je je eigen persoonlijke leeromgeving.
Door Erno Mijland, spreker op het Nationaal Congres Onderwijs & Sociale Media
De Universiteit van Middelbeers (UvM) ligt verscholen in een Brabants dorpje tussen Tilburg en Eindhoven. Dit instituut heeft een aantal bijzondere kenmerken. Zo bestaat het niet echt, is er maar één student, werken er geen docenten, is er geen vaststaand curriculum en kun je er geen diploma halen. De UvM is de troetelnaam voor mijn ‘Personal Learning Environment’. Deze leeromgeving is voor een belangrijk deel, maar zeker niet alleen virtueel. Maar wacht… laat ik u een korte rondleiding geven.
De collegezaal
Sir Ken Robinson, Sugata Mitra, Salman Khan ... ik volg bijna dagelijks colleges bij inspirerende wereldwijd bekende sprekers. Via websites als TED.com en RSA Animate tover ik lezingen over wetenschap, onderwijs, kunst, politiek enzovoort op mijn beeldscherm. Ik volg zo dagelijks tien tot twintig minuten college op het moment en op de plek die mij het beste uitkomen, want bij de UvM gaat het om tijd- en plaatsonafhankelijk leren. Het aanbod is enorm. Om daar niet in te verdrinken kijk ik naar de suggesties vanuit mijn netwerk en beoordelingen bij de video’s zelf.
De trainingsruimte
Hoewel leren via internet een belangrijk onderdeel is van het curriculum, is het studeren aan de UvM allerminst eenzaam. Een voorbeeld: begin dit jaar schreef ik een artikel over het maken van uitlegvideo’s in het kader van het didactisch concept ‘flipping the classroom’. Het stuk eindigde met een oproep: welke ervaringsdeskundigen vinden het leuk om elkaar te ontmoeten om kennis, ervaringen en ideeën uit te wisselen? Een tweet en een update later had ik een mooi groepje experts bij elkaar. Een scholenbestuur bood ons een ruimte aan. Onze tegenprestatie: het online delen van de opbrengst van de bijeenkomst. Het werd een leerzame, sprankelende ontmoeting van enthousiaste leraren en andere ‘educators’. De dialoog binnen deze groep gaat nog altijd door in een community op Google+.
De bibliotheek
Uiteraard raadpleeg ik voor mijn studie ook literatuur. Ik bestudeer traditionele boeken. Daarnaast heb ik net als iedereen toegang tot wetenschappelijke publicaties en miljoenen gedigitaliseerde boeken, waarin je snel relevante fragmenten vindt op basis van trefwoord. Ik stel alerts in voor de thema’ s waar ik op dat moment mee bezig zijn, waarna ik per e-mail bericht krijg als er nieuwe relevante bronnen beschikbaar zijn. Via de mensen die ik op Twitter volg, krijg ik adviezen over wat ik beslist moet lezen of bekijken, terwijl ik bijna altijd binnen een half uur elke denkbare vraag beantwoord krijg vanuit mijn ruim 4000 followers. In de kast van mijn bibliotheek staan zo niet alleen statische bronnen, maar zijn ook levende breinen beschikbaar, met al hun kennis, ervaring en creativiteit.
Het postvakje
Als student maak je werkstukken. Zo publiceerde ik onlangs de digitale bundel ‘Leerbericht 2013’. Zo’n publicatie levert reacties op, kritische kanttekeningen, maar ook aanvullende suggesties. Zo laat ik mijn werkstukken beoordelen. Nee, een rapportcijfer levert dat allemaal niet op, maar daar gaat het niet om bij leven lang leren. Voor het aanschaffen van een ELO of leerlingvolgsysteem is er geen budget bij de UvM. Dat is ook niet nodig. Ik houd een openbaar portfolio bij via Blogger, het gratis weblog-systeem van Google. In korte stukjes tekst beschrijf ik waar ik mee bezig ben. Berichten waar ik inhoudelijke feedback op wil, maak ik bekend via Twitter of LinkedIn, waarna anderen een reactie kunnen plaatsen. Meestal levert dat aanvullende inzichten op.
De universiteitskrant
Nieuwe inzichten en ontdekkingen deel ik met ‘peers’ via sociale media… noem het de universiteitskrant. Bovenaan die krant staat een motto: ‘Alles kan altijd beter’. Dat zinnetje benadrukt dat het bij de UvM niet gaat om het eindresultaat, maar om het proces. Om een leven lang leren. Met de huidige mogelijkheden is dat proces boeiender dan ooit tevoren.
Erno Mijland is zelfstandig adviseur met als achtergrond een opleiding tot docent Nederlands en Engels. Hij schrijft voor onderwijsbladen en heeft boeken geschreven over onder andere het opvoeden van gamende kinderen, creatief denken, onderwijs, technologie en loopbaan. Erno verzorgt lezingen, presentaties en workshops over de impact van nieuwe technologie op leven en leren.
Erno Mijland is spreker op het Nationaal Congres Onderwijs & Sociale Media dat zal plaatsvinden van 14 t/m 17 mei 2013 in EYE te Amsterdam. Erno zal spreken op de congresdag voor het Primaire Onderwijs op 15 mei. Voor meer informatie over dit congres gaat u naar www.ncosm.nl.
© Nationale Onderwijsgids
