Gedurende drie dagen worden leerlingen onderworpen aan tweehonderd meerkeuzevragen over taal, rekenen en studievaardigheden. Het facultatieve onderdeel wereldoriëntatie wordt door zo'n tachtig procent van de deelnemende leerlingen gemaakt.

Vorige week ontstond ophef toen bleek dat de toets op Marktplaats te koop was aangeboden. NRC Handelsblad kreeg een tip van een andere gebruiker van de verkoopsite. Hij had vorig jaar oefenopgaven gekocht voor een familielid en werd dit jaar door dezelfde verkoper benaderd met de vraag of hij interesse had in de opgaven van de Citotoets van dit jaar. Het bleek om de echte toets te gaan.

Cito laat de toets desondanks doorgaan. Volgens de organisatie is de toets nog betrouwbaar, aangezien de opgaven niet in de openbaarheid zijn verschenen.

Een deel van de leerlingen maakt een gemakkelijkere versie van de toets. Het gaat om leerlingen die naar verwachting een advies krijgen voor de zogeheten basisberoepsgerichte leerweg of kaderberoepsgerichte leerweg van het vmbo. Cito stelt dat een toets goed moet aansluiten bij de vaardigheden van de leerling. Dat is beter voor hun 'zelfvertrouwen en motivatie'.

Op een deel van de scholen is de toets al gemaakt, niet op papier maar in digitale vorm. Nadat vorig jaar grote problemen ontstonden met de digitale versie, als gevolg van te drukke servers, is de digitale afname dit jaar verdeeld over twee periodes.

Uit de Citotoets komt een onafhankelijk advies, dat mede bepaalt naar wat voor middelbare school een leerling gaat. Ook het advies van de basisschool en de wens van de ouders en de leerling zelf spelen daarbij een rol. In de week van 4 maart wordt de uitslag bekend.