De dalende leesvaardigheid onder Nederlandse kinderen staat al geruime tijd in de aandacht. Internationaal onderzoek laat zien dat Nederlandse kinderen minder leesvaardig zijn en ook minder plezier hebben in het lezen, en dit is een groeiend probleem. Om die reden krijgen scholen vanuit de overheid ondersteuning om het leesonderwijs te verbeteren en worden er veel initiatieven genomen om het leesplezier te bevorderen. Maar wat kun je zelf doen om ervoor te zorgen dat jouw kind of leerling lezen leuk gaat vinden? Wij zetten een aantal praktische tips op een rijtje.
Wil je dat een kind lezen leuk gaat vinden, dan kun je het beste inzetten op de intrinsieke motivatie: als kinderen intrinsiek gemotiveerd zijn om te lezen, vinden ze de activiteit op zichzelf leuk en interessant, en is het uitvoeren ervan een doel op zich. Wat je nu steeds meer ziet is dat kinderen vooral lezen om een doel te bereiken, zoals het halen van een goed cijfer. Kinderen die extrinsiek gemotiveerd zijn lezen dus alleen als het ‘moet’, wat ook tot gevolg heeft dat ze minder leesvaardig zijn dan intrinsiek gemotiveerde kinderen.
Maar hoe zorg je er dan voor dat kinderen intrinsiek gemotiveerd raken? Kinderen moeten vooral vertrouwen hebben in hun eigen kunnen, ze moeten het gevoel hebben enige controle en keuzevrijheid te hebben en ze moeten zich ondersteund en gewaardeerd voelen. Dit leidt ons tot de volgende tips:
1. Laat kinderen zelf kiezen wat ze lezen
Een tip die vaak voorbij komt en die erg belangrijk is voor de autonomie is dat je kinderen het beste zelf kunt laten kiezen wat ze willen lezen. Dring ze niet een bepaald boek op, maar laat ze zelf een boek kiezen. Op die manier kunnen ze een boek lezen dat hen interessant lijkt. Natuurlijk kun je best een lijstje met suggesties aandragen (kijk bijvoorbeeld op www.jeugdbibliotheek.nl), maar een kind zal vaak met meer enthousiasme aan een boek beginnen dat hij of zij zelf heeft gekozen.
2. Houd rekening met het leesniveau
Kinderen boeken laten lezen die eigenlijk te moeilijk voor ze zijn is funest voor hun motivatie. Niets is zo demotiverend als het gevoel hebben dat je iets niet kunt, dus als een kind een tekst voorgeschoteld krijgt waar hij of zij amper chocola van kan maken, dan beïnvloedt dit een kind vooral op een negatieve manier. Er bestaan nou eenmaal grote verschillen in leesvaardigheid tussen kinderen, en het is belangrijk om daar rekening mee te houden. Loopt jouw kind achter op leeftijdsgenoten als het aankomt op lezen? Maak er geen groot probleem van, maar probeer het leesplezier juist te stimuleren met boeken die voor het kind wél goed leesbaar zijn.
3. Complexere verhalen voorlezen of samen lezen
De meeste kinderen vinden verhalen prachtig, ook als ze deze zelf nog niet goed kunnen lezen. Om een liefde voor lezen en verhalen aan te wakkeren is (blijven) voorlezen een goed idee, ook als het kind zelf al wel kan lezen. Door verhalen voor te lezen die te complex zijn voor hun huidige leesvaardigheidsniveau maak je ze nieuwsgierig. Bovendien creëer je verbondenheid, wat ook erg belangrijk is voor leesplezier. Is jouw kind het voorlezen zat? Dan kun je proberen om samen te lezen.
4. Onderneem leesactiviteiten
Wat ook goed is voor de verbondenheid is het ondernemen van leesactiviteiten. Ga samen naar de bibliotheek of de boekwinkel om een boek uit te zoeken, of geef een boek cadeau. Is je kind een boek aan het lezen? Praat er samen over! Waar gaat het precies over, wat vindt hij of zij er leuk aan, of juist stom, is het spannend… Door samen over de boeken te praten kweek je nog meer enthousiasme en plezier.
Door: Nationale Onderwijsgids
Bronnen: Stichting Lezen, NOS, Onderwijsconsument
