Een van de meest in het oog springende kenmerken van het Nederlandse onderwijsstelsel is de sterke differentiatie. De Onderwijsraad roept iedereen die dat wil op om mee te denken over deze differentiatie en wat dit betekent voor de toegankelijkheid, kansongelijkheid en sociale cohesie in het onderwijsstelsel en de maatschappij als geheel. Dit meldt de Onderwijsraad.
In het Nederlandse onderwijs onderscheiden onderwijssectoren, zoals het basisonderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. Binnen de sectoren bestaan er schoolsoorten (zoals het vmbo en het vwo), niveaus (zoals mbo 2, 3 en 4), leerwegen (zoals de vmbo-kaderberoepsgerichte leerweg en de beroepsopleidende leerweg in het mbo) en opleidingen (zoals bachelors en masters). Deze differentiatie biedt ordening en structuur, geeft richting en stelt leerlingen en studenten in de gelegenheid zich op diverse manieren door het onderwijs te bewegen.
Differentiatie van het onderwijsstelsel
De Onderwijsraad heeft eerder echter geconstateerd dat de differentiatie van het onderwijsstelsel is doorgeschoten, waardoor toegankelijkheid, gelijke kansen en sociale cohesie in het gedrang komen. Zo zorgt de sterke differentiatie in combinatie met vroege selectie en afgenomen doorstroom- en stapelmogelijkheden ervoor dat leerlingen steeds minder gemakkelijk doorstromen binnen het onderwijs.
Hoe kansengelijkheid vergroten?
De minister van Onderwijs heeft de raad gevraagd een vervolg te geven aan het eerdere advies Doorgeschoten differentiatie in het onderwijsstelsel (2019) en daarbij in te gaan op differentiatie en selectie in het onderwijsstelsel in het licht van kansengelijkheid en kwaliteit. In het nieuwe advies gaat de raad dieper in op hoe de vergaande differentiatie de toegankelijkheid en kansengelijkheid beperkt en wat daaraan te doen is.
De adviesvraag luidt: Hoe kunnen differentiatie en selectie in het onderwijsstelsel kansengelijkheid vergroten in plaats van deze te beperken?
In het advies besteedt de raad aandacht aan hoe selectie georganiseerd kan worden zodat kansen voor verschillende groepen leerlingen geborgd zijn. En wat dat betekent voor selectiemomenten en gestandaardiseerde centrale toetsen en examens. Het advies gaat over het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs en verschijnt naar verwachting in het voorjaar van 2021. De raad maakt bij de voorbereiding van dit advies gebruik van de deskundigheid van een extern commissielid: de heer Eddie Denessen, bijzonder hoogleraar sociaal-culturele achtergronden.
Denk mee!
De Onderwijsraad biedt graag iedereen de kans om mee te denken over het onderwerp. Voorbeelden, analyses en suggesties zijn van harte welkom. Die informatie gebruiken ze om tot een afgewogen advies te komen.
De Onderwijsraad ziet uw bijdrage aan het advies graag tegemoet via differentiatie@onderwijsraad.nl.
Reageren is mogelijk tot 1 november 2020.
Door: Nationale Onderwijsgids
