Onderzoekers van de Universiteit Utrecht, Mulier Instituut en de Vrije Universiteit Brussel hebben daar voor de tweede keer een analyse van gemaakt in het MESSI (Mapping Elite Sports’ potential Societal Impact) -onderzoek. Media hebben een belangrijk effect op de beleving van de maatschappelijke waarde van sport, en brengen daar steeds meer balans in aan, aldus Jan-Willem van de Roest, projectleider: "Eigenlijk is bijna niemand uitgesproken negatief over de bijdrage van sport aan de samenleving."

Sportzomer 

"Topsport is de afgelopen tijd veel negatief in het nieuws geweest," zegt onderzoeker Jan-Willem van der Roest, "dan ging het bijvoorbeeld over de prestatiecultuur en de druk die dat op de levens van topsporters zet; over de angstcultuur in het nationale vrouwenhockeyteam, grensoverschrijdend gedrag in het turnen en misbruikschandalen, nu recentelijk ook weer in het voetbal. Maar door de zogenaamde ‘sportzomer’ worden mensen wat milder over die negatieve sentimenten. Ze worden weer enthousiast over sport, zien hoe mooi sport ook is."

"De sportzomer is inmiddels een bekend fenomeen. Vorig jaar waren er ook het EK voetbal voor mannen, de Olympische Spelen en de Paralympische Spelen. Nu is de sportzomer ook weer van start gegaan, met bijvoorbeeld succes van de Nederlandse mannen in het tennis en tijdens de Ronde van Frankrijk."

"Die sportzomer is natuurlijk een vorm van framing door de media. Media kunnen een aanjagende rol op de negatieve effecten hebben, maar ook een dempende werking. Thema’s die daarin worden aangedragen zijn duidelijk terug te zien in de beeldvorming over de maatschappelijke waarde van sport. Logisch, want media zijn natuurlijk ook beeldvorming. Het heeft invloed op de beleving, op identiteit, op nationale trots. In de media is de laatste jaren duidelijk meer aandacht voor maatschappelijke thema’s. Dat kunnen steeds vaker zowel negatieve als positieve thema’s zijn. Het gaat bijvoorbeeld ook om de aandacht die dankzij sport gevraagd kan worden voor het klimaat en het milieu."

Duurzaamheid van de sport 

"Naast de eerdergenoemde misstanden maken Nederlanders zich dan ook zorgen over de duurzaamheid van de sport. Enerzijds gaat het dan om ecologische duurzaamheid (moet je voor sport wel de hele wereld overvliegen?) maar anderzijds ook om investeringen in infrastructuur en de werkgelegenheid. In augustus hebben we bijvoorbeeld de start van de Vuelta (de Ronde van Spanje) in Utrecht – die levert waarschijnlijk vooral tijdelijke werkgelegenheid op."

Sifan Hassan 

"De prestatie waar Nederlanders het meest trots op waren in de door ons onderzochte periode, waren de medailles van Sifan Hassan. We hebben natuurlijk ook naar bijvoorbeeld Max Verstappen (winst in de GP van Nederland) gevraagd, maar onze dataverzameling hield op voordat hij wereldkampioen werd."

"De sportzomer roept veel feel good op. Mensen gaan zich gewoon beter voelen door topsport te beleven. Opvallend is de toegenomen aandacht voor vrouwen in de sport. Vrouwen worden zelf ook trotser op prestaties door vrouwen. Bij typisch ‘mannelijke sportprestaties’ zoals in de Formule 1 en het mannenvoetbalelftal zie je vooral dat de trots onder mannen erg hoog is, maar als je kijkt naar de prestaties die door vrouwen worden neergezet – en dat zijn er de laatste jaren nogal wat; het nationale voetbalelftal, Sifan Hassan, sterker nog: de Nederlandse Olympische prestaties dreven op het succes van de vrouwen – dan zie je dat mannen net zo trots blijven, maar de groep vrouwen die trots is op sportprestaties, ineens stijgt."

Uitsluiting 

"We besteden in het model dat we gebruikt hebben ook wel degelijk aandacht aan de negatieve kanten, gaat" Van der Roest verder. "Zo hebben we bijvoorbeeld gekeken naar uitsluiting; wat doet het met je als de hele straat oranje versierd is? Voor sommige mensen is dat misschien heel leuk, maar andere mensen voelen zich juist buitengesloten."

"De elementen die heel veel positiviteit opleveren zijn precies ook de dingen die heel veel negativiteit kunnen opleveren. We noemen dat in het rapport het tweesnijdend zwaard van de sport. Topsport is in staat om heftige emoties op te roepen. Daardoor kan het voor feel good en verbondenheid zorgen maar tegelijkertijd ook scheidslijnen in de samenleving blootleggen als het gaat om collectieve identiteitsvorming, bijvoorbeeld als het gaat om man-vrouw verhoudingen of etniciteit."

Ecologische duurzaamheid

"Ook als het gaat om ecologische duurzaamheid zie je het tweesnijdend zwaard terugkomen. We hebben onze respondenten – 1.500 mensen die samen representatief zijn voor de Nederlandse bevolking –gevraagd naar de Grand Prix in Zandvoort, een groot nationaal sportevenement. Daar zie je dat we wel heel trots zijn op Max Verstappen maar tegelijkertijd dat er, zeker voor wat betreft de Formule 1, zorgen zijn rondom milieuvervuiling en impact op de leefomgeving."

Door: Nationale Onderwijsgids