De Nationale Onderwijsgids blikt terug op een bewogen jaar voor onderwijsland. 2012 zal vooral de geschiedenisboeken ingaan als het jaar van de grootste onderwijsstaking ooit. Volgens de Algemene Onderwijsbond (AOb) verzamelden 50.000 docenten zich op 6 maart in de Amsterdam ArenA om te protesteren tegen een bezuiniging van 300 miljoen euro op passend onderwijs. De actie was succesvol, want de maatregel sneuvelde al gedeeltelijk tijdens het overleg in het Catshuys tussen VVD, CDA en PVV en werd na de val van het eerste kabinet Rutte helemaal geschrapt.
Ook de 1040-urennorm leidde tot veel protest, al legden op 26 januari beduidend minder leraren het werk neer dan op 6 maart. Toch sloten 164 scholen hun deuren en legden 20.000 docenten het werk neer. De leraren vreesden een verhoging van de werkdruk en een toename van het aantal 'ophokuren'. De norm bleef overeind in het regeerakkoord van PvdA en VVD, maar zal in het volgende jaar mogelijk verdwijnen door een motie van D66. De urennorm mag dan misschien verdwijnen, de nullijn wordt voorlopig gehandhaafd; docenten zullen de komende periode geen extra salaris krijgen. Wel sneuvelde de vooral door de VVD bepleite prestatiebeloning voor de excellente leraren.
Ook studenten hadden aanleiding genoeg om te protesteren. 2.000 studenten kwamen op 23 maart bijeen op de Dam in Amsterdam om hun ongenoegen kenbaar te maken met de bezuinigingen op het hoger onderwijs. De bezuinigingen bestonden onder meer uit het schrappen van de basisbeurs bij het volgen van een masteropleiding en de invoering van een boete voor studenten die meer dan een jaar studievertraging oplopen. Deze langstudeerboete haalde het einde van het jaar niet en werd bij de vorming van het tweede kabinet Rutte geschrapt.
Toch werd het nieuwe kabinet van VVD en PvdA met weinig enthousiasme ontvangen, helemaal toen bleek dat het stelsel van studiefinanciering vervangen zal worden door een sociaal leenstelsel. De basisbeurs wordt zodoende omgezet in een lening, waardoor studenten een forse studieschuld zullen overhouden na het behalen van hun bul of diploma. Ook de OV-studentenkaart zal komen te vervallen en wordt in 2016 vervangen door een kortingskaart.
Ruim 30.000 leerlingen, 3.300 docenten en 60 scholen voor voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs vormden samen de Amarantis Onderwijsgroep. Dit jaar werd bekend dat deze onderwijsgigant in zware financiële problemen verkeerde. De scholengroep werd daarom opgesplitst. Begin december verscheen een vernietigend rapport over de ondergang van Amarantis, waaruit bleek dat bestuurders zichzelf waarschijnlijk verrijkt hadden en incapabel waren en de basis voor de teloorgang al gelegd werd tijdens de fusie van de zestig scholen in 2007. De nieuwe minister van Onderwijs Jet Bussemaker (PvdA) besloot ondanks veel maatschappelijke reuring geen aangifte te doen tegen de oud-bestuurders.
Ook het Rotterdamse ROC Zadkine raakte in ernstige financiële problemen. Ook hier was wanbeleid van bestuurders debet aan de malaise. Zo hadden inmiddels oud-bestuurders risicovolle investeringen in vastgoed gedaan, net toen de overheid besloot te bezuinigen op inburgeringscursussen. De helft van de gebouwen van de onderwijsinstelling werd dit jaar afgestoten, maar ook 120 voltijdsbanen moesten verdwijnen om de organisatie weer gezond te krijgen. De kwestie leidde tot verhitte debatten in de Tweede Kamer.
Vrijdag 28 december volgt deel 2.
© Nationale Onderwijsgids / Arend Jan Wonink
