Wat hebben grafieken en bewegen in het basisonderwijs met elkaar te maken?

In het Nederlandse basisonderwijs komen grafieken slechts vluchtig aan bod. Grafisch inzicht kan lastig zijn, ook voor leerlingen die op andere wiskundige vlakken goed presteren. Carolien Duijzer deed daarom onderzoek met als doel de grafische redenering van bassischoolleerlingen te verbeteren. Zij onderzocht in hoeverre lichamelijke ervaringen de ontwikkeling van grafische redenering kan bevorderen. Zij promoveerde op 28 augustus 2020 aan de Universiteit Utrecht. Dit meldt NRO.

Een lessenreeks met bewegingsgrafieken

Er werd een lessenreeks ontwikkeld over bewegingsgrafieken met realistische situaties waarin afstand verandert met tijd. Leerlingen leerden hierbij, op een voor hun herkenbare manier, te redeneren over de relatie tussen twee variabelen op de horizontale en verticale as. Ze verkregen daarbij inzicht in de bewegingspatronen van twee variabelen. Eén groep leerlingen kreeg een lessenreeks waarbij zij zelf lichamelijk in beweging kwamen, een andere groep kreeg lessen waarbij bewegingen bijvoorbeeld op het digibord werden gemaakt. Een derde groep kreeg ‘normale’ lessen over grafieken, zonder beweging. 
 

Beweging en herkenning leidt tot begrip

Het onderzoek liet zien dat de grafische redenering van de leerlingen verbeterde nadat zij een lessenreeks over bewegingsgrafieken hadden gevolgd. Deze verbetering was groter bij de groep leerlingen die direct lichamelijk in beweging kwam, dan bij de groep die met een geïllustreerd model van deze beweging werd onderwezen. Dit laat zien dat lichamelijke ervaringen de ontwikkeling van grafische redenering op de basisschool kan bevorderen. Daarnaast draagt ook de herkenbare context bij aan het begrip bij de leerlingen. Duijzer: “Zorgvuldig ontworpen lesactiviteiten met probleemsituaties die in de echte wereld voorkomen, waarbij van het intuïtieve begrip van leerlingen over de representatie van beweging gebruik wordt gemaakt, dragen bij aan de verbetering van grafische redenering.”
 
Door: Nationale Onderwijsgids