Een samenvatting is een beknopte versie van het gehele stuk tekst. In een samenvatting staan de hoofdzaken uit een tekst, waardoor je bij het leren niet afgeleid wordt door bijzaken of een heleboel voorbeelden. Daarnaast ben je tijdens het maken van een samenvatting ook al de stof aan het leren, doordat je hier actief mee bezig bent. Het maken van een samenvatting kan dus een handige tool zijn om een toets goed voor te bereiden, maar hoe maak je nu het beste zo’n samenvatting? Hier vertellen wij onze vijf beste tips voor de perfecte samenvatting:
Tip 1: Kom tot de kern
Zoals in de inleiding al wordt genoemd, staan in een samenvatting de hoofdzaken uit een tekst. Je moet op zoek gaan naar wat echt belangrijke informatie is en welke informatie ondergeschikt is. Maar waar vind je de hoofdzaken? Kijk allereerst naar de titel en eventuele ondertitels en maak handig gebruik van de inleiding en de conclusie van de tekst. Daarnaast staat in elke alinea een kernzin met daarin de belangrijkste informatie uit de alinea. Deze vind je vaak aan het begin of het eind en vertelt jou dus de hoofdzaak van die alinea. Als laatste staan in een schoolboek begrippen of jaartallen vaak dikgedrukt of in een kantlijn genoemd, waardoor ze makkelijker te vinden zijn.
Tip 2: Let op signalen
Signaalwoorden geven de structuur van de tekst weer en tonen de verbanden tussen verschillende stukjes tekst of deelzinnen. Het is dus handig om te weten wat voor soort verband welke signaalwoord aangeeft en wat de schrijver hiermee duidelijk wil maken. Door goed te letten op signaalwoorden weet je sneller wat bijvoorbeeld een oorzaak-gevolg relatie heeft of wat een verklaring is van een eerdergenoemd probleem.
Tip 3: In eigen woorden
Bij het maken van een samenvatting is het belangrijk om de tekst niet letterlijk over te schrijven, maar in je eigen woorden te herformuleren. Voordat je een tekst kan herformuleren, moet je namelijk eerst de tekst goed begrijpen. Hierdoor test je dus of je de tekst wel goed hebt begrepen. Daarnaast begrijp je jouw eigen woorden vaak beter als je de samenvatting een week later weer leest.
Tip 4: Gebruik korte zinnen
Een samenvatting moet uiteindelijk bij het leren tijdbesparend zijn. Hiervoor is het belangrijk dat je korte zinnen gebruikt en ook in elke zin tot de kern komt. Vermijd het gebruik van te veel bijzinnen en komma’s in 1 zin. Begin met de kernzin en geef daarna pas de toelichting en vermijd het gebruik van overbodige woorden.
Tip 5: Maak het overzichtelijk
Bij het maken van een samenvatting is het handig om gebruik te maken van bijvoorbeeld tabellen, symbolen, kleuren, dikgedrukte woorden of onderstrepingen. Hierdoor vallen deze stukjes direct op als je naar jouw samenvatting kijkt of maken ze in 1 overzicht duidelijk wat jij moet weten. Maak begrippen bijvoorbeeld dikgedrukt en zet jaartallen in een tijdlijn. Gebruik een pijl om een oorzaak-gevolg relatie aan te geven en gebruik nummers of opsommingstekens om een opsomming weer te geven. Maar waak ervoor dat je hiermee niet overdrijft en het juist minder overzichtelijk maakt.
Dit zijn dus onze beste vijf tips voor het maken van een samenvatting. Het is vooral belangrijk om te blijven oefenen en op zoek te gaan naar een manier die bij jou past. Ga jij starten met het maken van een samenvatting?
Door: Nationale Onderwijsgids / Maltha Studiecoaching
