Voor de nieuwste aflevering van onze Podcast gingen wij in gesprek met Jozua Pentury, beter bekend als Jooz. Vorige week kon je al lezen wie Jooz is en waar je hem mogelijk van kent. In de podcast gaan we met hem in gesprek over het belang van inclusieve geschiedenislessen in het Nederlandse onderwijs. Hij viel namelijk jarenlang tussen wal en schip als kind van een Molukse vader en Nederlandse moeder. Zijn zoektocht naar zichzelf en zijn cultuur begon in zijn tienerjaren. Onder meer tijdens de geschiedenislessen kijkt Jooz uit naar de bespreking van de Molukse geschiedenis, zodat hij meer kan leren over zijn culturele achtergrond. De realiteit is echter anders: de Molukse geschiedenis wordt tijdens de Nederlandse geschiedenislessen negatief belicht en er wordt geen context aan gegeven.
Jooz zijn ervaring met het gebrek aan inclusieve geschiedenislessen zorgt ervoor dat, zodra hij artiest is, hij hierover wil schrijven. Uiteindelijk volgt er zelfs een YouTube-video van zijn spoken word met de titel 'Hoofdstuk 6 Molukse geschiedenis'. De video gaat viraal. Jooz neemt je namelijk in 3 minuten en 20 seconden mee in de heftige gebeurtenissen die zijn familie heeft meegemaakt. Jooz zijn opa was een KNIL (Koninklijk Nederlands-Indisch Leger) soldaat, werd in een jappenkamp geplaatst en heeft dit ternauwernood overleefd. “En dat zijn allemaal hele heftige dingen natuurlijk. Die gewoon niet worden belicht in de geschiedenisboeken”, zo vertelt hij ons in de podcast.
Geschiedenislessen zijn gebrekkig
Hoe reageer je op een docent die er bewust voor kiest om delen van de geschiedenislessen over te slaan? Op de basisschool werd Jooz verteld dat er simpelweg te weinig tijd was om het hoofdstuk over de Molukse geschiedenis te behandelen. Van andere Molukkers hoort hij daarnaast vaak dat bepaalde geschiedenislessen super snel en onvolledig behandeld worden. Zo ook die over de Molukse geschiedenis. Op de middelbare school gebeurt hem hetzelfde als op het basisonderwijs: het hoofdstuk over de Molukse geschiedenis wordt overgeslagen. De reactie is ditmaal anders. “Toen zat ik met meer Molukkers in de klas en gingen we wel in protest. Van, hoezo wordt dit overslagen? Wat is dit voor onzin?” De reactie van zijn docente was kort, maar alleszeggend: “Niet zo zeuren. Niet zo zeuren, want we hebben geen tijd.” Voor Jooz was dat een bevestiging van wat hij al dacht. Mensen binnen het Nederlandse onderwijs vinden dat Molukse leerlingen niet belangrijk genoeg zijn om hen van meer informatie over hun cultuur te voorzien.
'Als docent en artiest doe ik het anders'
Inmiddels is Jooz dus actief als artiest, maar ook docent. Hij vertelt ons: “Als docent en artiest doe ik het anders'.” Hij haalt in zijn spoken word, muziek/theaterproducties en lessen juist wel de moeilijke onderwerpen in de geschiedenis aan. Hij vertelt zijn leerlingen en online community verhalen over locaties in Nederland die van belang zijn geweest in onder meer de Molukse geschiedenis. Neem bijvoorbeeld Kamp Schattenberg, het Molukse gedeelte van Kamp Westerbork. Jooz moedigt mensen aan om met elkaar in gesprek te gaan. “Veel mensen weten immers niet dat mijn vader daar is geboren, net als al mijn ooms en tantes.” Hoogstwaarschijnlijk zijn veel Molukkers van jonger dan 67 jaar geboren in Kamp Schattenberg. Dit is een typisch voorbeeld van een stukje informatie dat voor Jooz tot voor kort niet bekend was, maar wel van belang is om de Molukse community goed te begrijpen.
Altijd maar die onvolledige informatie
Vaak wordt er negatief over de Molukse geschiedenis gesproken. Meestal komt dat voort uit onbegrip of onvolledige informatie. Jooz: “In geschiedenisboeken lees je dan dus ook vaak Molukkers kapen een trein. En dat klopt ook, maar er staat vaak ook bij dat het terroristen waren. En prima als je dat zo wilt belichten, maar dan moet je ook vertellen wat er is gebeurd. Hoe die actie tot stand is gekomen. En dat stuk mis ik zo vaak in geschiedenisboeken.” Zo vertelt Jooz onder meer dat de trein inderdaad gekaapt is door Molukkers, maar dat dit volgde na jaren van vreedzame protesten en onbegrip van de overheid.
Het hele geschiedenisboek moet worden herschreven
“Ik zou het hele geschiedenisboek herschrijven. Want de geschiedenis wordt geschreven door de overwinnaars.” Jooz licht de VOC als voorbeeld uit. Een belangrijk onderdeel van de Nederlandse geschiedenis, zo kunnen we wel stellen, en dus belangrijk om te vertellen. Maar, zo stelt Jooz, je moet ook de andere, negatieve, lelijke kant belichten. In zijn optiek wordt het hele verhaal rondom de geschiedenis van de VOC enorm luchtig en mooi verteld. Terwijl we het hebben over slavernij, “en dat zijn natuurlijk gewoon mensen die bruut vermoord en verkracht zijn. Compleet kapot gemaakt”. De vraag is alleen, moet je dat verhaal wel aan iedereen vertellen? Van basisonderwijs tot middelbaar onderwijs? Of, is het juist belangrijk om daar een verschil in aan te brengen?
In ons volgende artikel geven we antwoord op bovenstaande vragen. Kan je niet wachten en ben je benieuwd naar het hele verhaal van Jooz? Je luistert de hele aflevering van Spreekbeurt de podcast eenvoudig via Spotify.
Nationale Onderwijsgids / Fleur Zomer
