Volgens Patricia Faasse en Barend van der Meulen, onderzoekers bij het Rathenau Instituut en specialisten op het gebied van het Nederlandse wetenschapssysteem, is er onrust op de Nederlandse universiteiten. Dit zou ontstaan zijn omdat drie belangrijke pijlers van de Nederlandse universiteit aan het afbrokkelen zijn. Die pijlers zijn: de universiteit is van iedereen en voor iedereen, de universiteit representeert een autonome gemeenschap van geleerden van alle wetenschappen en de nationale overheid is de belangrijkste financier van de universiteit en bepaalt (op gepaste afstand) hoe de universiteiten werken.

Volgens Faasse en Van der Meulen kan er wel heel hard geprobeerd worden om het ideaalbeeld van de universiteit te beschermen, maar dit zou onhaalbaar zijn. Dat komt mede door de komst van veel nieuwe gebruikers die ieder hun eigen wensen en verlangens hebben, nieuwe eisen stellen en verwachtingen koesteren. Faasse en Van der Meulen stellen dat er simpelweg niet één universiteit denkbaar is die tegelijkertijd aan alle eisen en verwachtingen kan voldoen.

De onderzoekers denken dat de universiteiten zich beter kunnen specialiseren. De ene universiteit wordt bijvoorbeeld een 'campusuniversiteit', die sterk is ingebed in de regio en fungeert als ontmoetingsplaats voor onder meer studenten, ondernemers en docenten. De tweede universiteit wordt een 'online universiteit'. Een derde universiteit wordt een 'excellente universiteit' die de beste studenten, de beste promovendi en de beste onderzoekers aantrekt. En een vierde universiteit specialiseert zich tot 'onderwijs-universiteit' die ervoor zorgt dat ook het onderwijs voor grote aantallen studenten van goede kwaliteit is en waar hoogleraren het onderwijs niet als last zien maar als professie.

© Nationale Onderwijsgids