Het onderwijs kampt met een imagoprobleem. Dat is al jaren het geval. Zeker met de zomervakantie in zicht stijgt niet alleen de temperatuur in de klaslokalen maar ook bijvoorbeeld de discussie over het nut van zes weken zomervakantie voor de leerlingen en de leraren. Deze lange schoolvrije periode stamt al uit ongeveer de helft van de negentiende eeuw en heeft vooral enkele praktische functies. Naast het goed uitrusten en het noodzakelijke opladen voor een nieuw schoolseizoen, voor zowel de leerling als de leraar, heeft het tevens de praktische functie om de aannemelijke hitte in de zomermaanden te ontwijken. Landen met een warm, zomers klimaat sluiten de deuren vaak drie volledige maanden. Landen, zoals Nederland, met een milder zomerklimaat kiezen voor zo’n zes weken zomervakantie. Al zijn ook hierop uitzonderingen, zoals België en Ierland, waar de scholen twee maanden gesloten zijn.
De zomervakantie is voor leraren geen reden om hun ongenoegen kenbaar te maken. Een leraar heeft namelijk plichtsbesef en een groot verantwoordelijkheidsgevoel voor zijn of haar leerlingen, de school, collega’s en ouders. Het maakt een schooljaar ook zo intensief. Er wordt namelijk verwacht dat je alle aandacht weet te verdelen over al de werkzaamheden die in het taakbeleid staan en daarbij tevens alle voelsprieten inzet. Hierbij wisselen kennis, bekwaamheid, inzet, alertheid en empathie elkaar af als belangrijkste persoonlijke kenmerken die een leraar dient te bezitten. Deze eigenschappen komen het beste tot uiting bij een (school)leven dat aan alle kanten in balans is. Om dit te kunnen verwezenlijken heb je als leerkracht hulp en steun nodig.
Steun uit commerciële hoek
Dat deze hulp en steun echter tegenwoordig ook steeds vaker uit commerciële hoek komt, lijkt normaal te zijn geworden. Ik ben overtuigd van de effectiviteit die bepaalde leersessies, praktische dagen, sprekers, bijeenkomsten en cursussen hebben te bieden. Sterker nog, ik heb deze zelf geregeld gevolgd, ter verrijking en uit interesse voor mijn werk als leraar. Maar vaak zijn het de zelfbenoemde hulpgoeroes, zonder enige affectie met onderwijs, die weten waar wij behoefte aan hebben om in balans te blijven en/of deze balans in ons leven en werk zogenaamd weten te (her)vinden. Zij schromen niet om populaire taal en dito termen te gebruiken, ter bevordering van de hulp die zij kunnen bieden.
Hart voor de zaak
Waar onderwijzend Nederland echter momenteel behoefte aan heeft en daadwerkelijk door geholpen kan worden, zijn mensen die hart voor de zaak hebben, de mens achter de leraar willen leren kennen en de urgentie van goed onderwijs inzien. We kampen immers met een lerarentekort, de klassen zijn te groot, het passend onderwijs past velen nog niet, er is te weinig geld, er is te weinig intrinsieke empathie. Positiviteit en begrip kunnen de vicieuze cirkel doen openen. Zorg er bijvoorbeeld weer voor dat studenten gaan kiezen voor een baan als leraar. Bied kansen en vooruitzichten voor deze groep mensen. Kijk naar wat er goed gaat. Zie de kansen van het mooie beroep. En laat vooral onnodige ruis verdwijnen.
Rolmodellen, politiek & oprechte instanties
Om het imagoprobleem van het onderwijs om te kunnen zetten naar een imago-oplossing, is actieve inzet nodig. Van mensen die weten waar goed onderwijs en gezonde werknemers voor staan. Van rolmodellen, die een voorbeeld kunnen zijn en didactische en pedagogische taal kunnen omzetten naar praktische werkvormen. Van de politiek, die de beroepsgroep serieus neemt, in gesprek blijft en niet enkel naar de verre toekomst en de begroting kijkt. En van oprechte instanties die trainingen, cursussen en inspirerende bijeenkomsten aanbieden en weten waar ze het over hebben. Die ons ondersteunen, weten te raken, inspireren en leren inzien. We hebben immers die lange welverdiende vakantie niet voor niets voor ons om orde op zaken te stellen en de balans op te maken.
Pascal Cuijpers is leraar beeldende vorming en faalangstreductietrainer op een middelbare school. Tevens schrijft hij columns, opiniestukken en gedichten over het onderwijs, die regelmatig in diverse landelijke dagbladen, (onderwijs)magazines en op websites worden gepubliceerd. Daarnaast verscheen eerder zijn educatieve scheurbundel '200 Dagen School & Scheuren!' (2015) en de onderwijsbundels 'Leraren hebben meer vakantie dan mensen die werken' (2016) en 'Leraren zijn net echte mensen' (2017) bij uitgeverij Quirijn (www.uitgeverij-quirijn.nl). Pascal is te volgen via Twitter: www.twitter.com/pascalcuijpers. Kijk ook eens op zijn vernieuwde website: www.pcuijpers.nl.
© Nationale Onderwijsgids / Pascal Cuijpers
