Verwachtingen vormen universeel, in meer of mindere mate, een rode draad in ieders leven. Dit begint reeds voor de daadwerkelijke geboorte, wanneer de aanstaande moeder ‘in verwachting’ blijkt te zijn. Na de geboorte wordt vervolgens onmiddellijk verwacht dat je van je laat horen. Vanaf dan start de ontwikkeling, waarbij onder andere leren praten en lopen tot de basisverwachtingen behoren.

 

Daarna wordt de druk der verwachtingen in sneltreinvaart opgevoerd. De leerplichtwet verplicht iedereen om minimaal tot en met de leeftijd van zestien jaar onderwijs te volgen. Het aanleren van cognitieve en sociale vaardigheden wordt toegevoegd aan het persoonlijke palet der verwachtingen. Dit traject kent vele uitdagingen, onder meer in de vorm van de afrondende eindtoets in het basisonderwijs, het instromen op het meest passende niveau van het middelbaar onderwijs, het eindexamen, het zoeken van een vervolgopleiding en het voldoen aan de gewenste normen en waarden die passen bij al deze verschillende leeftijdsfases.

 

Maar dan ben je er nog niet. De verwachting is daarna dat je een baan zoekt, zelfstandig gaat wonen, in beweging blijft, sociale contacten onderhoudt en je enigszins probeert aan te passen aan de verlangens van de maatschappij. En dat allemaal het liefst tot aan je dood. 

 

Het is dan ook niet vreemd dat gevoelsmatig sommige levensverwachtingen worden gezien als verplichtingen die een bepaalde druk of angst(en) met zich mee kunnen brengen. Vaak gaat de ontwikkeling van een mens geleidelijk en volgens de normatieve verwachtingen. Soms stagneren deze verwachtingen echter op een bepaald moment in iemands leven en wordt er stress ervaren. Deze spanningen kunnen intrinsiek van aard zijn of een externe oorzaak hebben. Verwachtingen kunnen hierbij vaak een steeds hoger wordende hindernis vormen, waardoor het nemen van volgende stappen op de persoonlijke en maatschappelijke ladder kunnen worden afgeremd. Opgelegde druk kan zorgen voor een belemmering. Externe oorzaken of gebeurtenissen kunnen een dusdanige impact hebben dat verwachtingen worden gemarginaliseerd.

 

We hebben namelijk niet overal de regie over in ons leven. Naast het kunnen voorzien in onze eigen levensbehoeften, is er soms opeens even geen plek voor het kunnen inlossen van al onze andere verwachtingen. Soms moeten deze dan ook op grote schaal worden aangepast of herzien. Net als die grote storm, die zich dreigend in de verte aandient, je doet beseffen dat het misschien beter is om naar de kant te zwemmen. Uit veiligheid en voorzorg, voor datgene wat er komen gaat. 

 

Zo is het ook in deze tijd, die zorgt voor ontregeling, leed en onduidelijkheid. We weten niet wat we kunnen verwachten. Móeten we überhaupt alweer iets verwachten? Er bleek helaas amper een buffer te zitten tussen datgene wat we zagen aankomen en hoe we nu hiermee om moeten gaan. Verwachtingen slaan plots om in onzekere hoop en worden op velerlei gebieden noodzakelijkerwijs bijgesteld. We blijven zo veel mogelijk binnen, want de storm is aan land gekomen. We weten nog niet wanneer deze storm weer zal gaan liggen. En hoe en wanneer onze verwachtingen voor de nieuwe toekomst zich zullen manifesteren.