“Toen ik een jaar of zes was, wilde ik patholoog-anatoom worden”, vertelt de 22-jarige Hanne uit Purmerend. “Lichamen van overleden mensen onderzoeken en weefsels inspecteren. Ik heb me altijd verwonderd over het menselijk lichaam. Die fascinatie werd aangewakkerd door tv-series als House en Bones.” 

 

Lange tijd is Hanne van plan geneeskunde te studeren. Maar als ze na haar vwo in Amsterdam gaat wonen, komt ze erachter dat zo’n lange studie van meer dan zes jaar toch niets voor haar is. Snel de praktijk in past beter bij haar. Toch duurt het nog even voordat ze weet welke richting ze op wil. Hanne volgt een avondcursus human resources en werkt jarenlang in de horeca. 

 

“Een leuke tijd, maar ik wilde iets zinnigs doen”, legt ze uit. Haar zusje studeert al verpleegkunde, net als een aantal vriendinnen. Hanne mag een dag meelopen met een vriendin en is meteen verkocht. 

 

Over ruim een maand begint ze aan de opleiding Hbo-V duaal in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) in Amsterdam. De Hogeschool van Amsterdam (HvA) verzorgt het theoriegedeelte van de opleiding. Het grootste gedeelte van de week (zo’n 32 uur) werken studenten als leerling-verpleegkundigen in het ziekenhuis. 

 

Dat lijkt Hanne geweldig. “Je krijgt salaris en leert echt in de praktijk. Iedere week schijn je een ander rooster te hebben, heel afwisselend.” Hanne woont in Amsterdam, dus het OLVG is een logische keuze. “Bovendien is dat een echt opleidingsziekenhuis, waar je je in veel richtingen kunt specialiseren.”

Momenteel doet de aspirant-student al ervaring op als verzorgende in een revalidatiecentrum. Daar is ze mee begonnen tijdens de coronacrisis, toen de horeca op slot ging en ze wat nuttigs wilde doen. Ze volgde een spoedcursus op het zorgcollege in Amsterdam. Nu mag ze algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL) uitvoeren, zoals wassen, aankleden en eten geven.

 

Hanne: “De dagen vliegen voorbij. Je maakt zo veel gekke dingen mee. Laatst had ik een patiënt die maar Spaans tegen me bleef praten. Bij sommige taken denk je: waarom doe ik dit? Maar vijf minuten later heb je het gedaan en ga je, hup, weer verder. Het werk is belangrijk en geeft voldoening. En mijn cliënten en collega’s zijn ontzettend lief en gezellig.”  

 

Als er geen coronacrisis was geweest, had ze dit bijbaantje niet gedaan. “Dan had ik gewacht tot september. En had ik veel minder basiskennis gehad.” Niet alleen is nu ze beter voorbereid op het echte werk, ook is het een bevestiging dat ze de goede keuze gemaakt heeft. “Op mijn achttiende had ik deze keuze niet kunnen maken.”

 

Net als Hanne hebben dit jaar vele anderen zich aangemeld voor een hbo-studie verpleegkunde. De meeste aanmeldingen stromen binnen voor de voltijdstudie. Wel kan het zijn dat het uiteindelijke aantal inschrijvingen lager uitvalt. De reden: sommige studenten melden zich voor meerdere opleidingen aan, volgens de Vereniging Hogescholen. Toch geven de aanmeldcijfers een goed beeld van de groei, omdat ze vergeleken worden met de aanmeldcijfers van vorig jaar. 

 

De aanwas van nieuwe verpleegkundigen is hard nodig. Eind juni sloeg het Landelijk Netwerk Acute Zorg alarm. Om een tweede coronagolf aan te pakken, moeten voor 1 oktober duizenden nieuwe ic-verpleegkundigen aan het werk gaan. Dat personeelstekort is op de korte termijn niet zomaar verholpen. Voordat de aankomende studenten klaar zijn met studeren, zijn we namelijk weer vier jaar verder.

 

Het is onduidelijk of de rol van verpleegkundigen tijdens de coronacrisis heeft bijgedragen aan de toename in inschrijvingen. Want ook in eerdere jaren steeg het aantal vooraanmeldingen. In de Volkskrant wijst een woordvoerder van Vereniging Hogescholen op het feit dat de numerus fixus twee jaar geleden op veel plekken is losgelaten. Ook is de interesse in verpleegkunde onderdeel van een bredere ontwikkeling. Studenten willen steeds vaker maatschappelijke impact maken.

 

Die drang heeft Hanne zeker. “Ik wil iets bijdragen aan de samenleving. Mensen helpen.” Dat was ook voor Emmy (25) uit Haarlem een reden om voor verpleegkunde te kiezen. “Ik kijk op tegen mensen die in de zorg werken. Zorgverlener is voor mij het mooiste beroep dat je kunt doen. Ik zie het echt als een soort roeping.” 

 

Emmy begon in september 2019 aan de voltijdstudie verpleegkunde aan Hogeschool Leiden. “Vroeger wilde ik geneeskunde studeren. Maar biologie en scheikunde waren niet mijn sterkste vakken. Op de middelbare zeiden mensen om me heen dat verpleegkunde geen verstandige keuze was. Ze omschreven het als “een zware baan, waar je weinig voor terugkrijgt”.” 

 

Omdat Emmy van lezen hield, ging ze Engels studeren aan de universiteit. Maar na het behalen van haar bachelor realiseerde ze zich: hier wil ik niet verder mee. Na een tussenjaar hakte ze de knoop door. Ze schreef zich in voor een tweede studie: verpleegkunde.

 

Inmiddels heeft ze haar propedeuse gehaald. “Mijn eerste jaar was raar”, lacht Emmy. “Je kunt het verdelen in pre-corona en post-corona. Het eerste half jaar heb ik veel praktijkstof gekregen.” In januari, net voor de corona-uitbraak, liep ze haar eerste stage in een revalidatiecentrum. “Dat was maar vier weken. Tijdens je eerste stage mag je nog niet zo veel, maar leer je belangrijke basisvaardigheden. Patiënten wassen, aankleden, et cetera.”

 

De opleiding aan Hogeschool Leiden bestaat uit veel zelfstudie. Tijdens de coronacrisis al helemaal, merkte Emmy. Colleges werden online gegeven, groepsopdrachten werden gemaakt via Microsoft Teams en sommige toetsen werden vervangen door schrijfopdrachten. 

 

“Vooral de verpleegtechnische vaardigheden waren lastig”, zegt Emmy. “Die oefen je normaal gesproken op school. Gelukkig hadden we aan het begin van het jaar al een tasje meegekregen met allerlei materialen. Zoals injectienaalden en vloeistoffen, maar ook een katheterzakje en een stoma. Zo konden we toch thuis oefenen. Bijvoorbeeld door injecties in een sinaasappel te spuiten. Andere vaardigheden, zoals sondevoeding geven, zijn thuis lastiger.” 

 

De laatste maanden kon Emmy voor de praktijk weer af en toe op de hogeschool terecht. “Gelukkig. Ik heb mijn klas en docenten gemist. En je verpleegtechnische vaardigheden op school oefenen is toch fijner. Dan begin je met meer vertrouwen aan een toets.” Emmy is blij dat haar toetsen niet zijn uitgesteld tot na de zomer, zoals bij veel andere hogescholen en universiteiten. “Dan stapelt alles zich op. De hogeschool wilde voorkomen dat we studievertraging opliepen door corona.”

 

Hoe haar opleiding er precies uit komt te zien na de zomer, weet Emmy nog niet. “Wat kan, gebeurt volgens mij op school. Maar hoorcolleges zullen wel online zijn.” Ook de HvA werkt  aan een aangepast rooster, weet Hanne. “Zodat studenten niet allemaal op één plek zijn, maar bijvoorbeeld ook af en toe ’s avonds college volgen of werken.”

 

En hoe zit het met de stages? Veel ziekenhuizen twijfelen of ze voldoende begeleiding kunnen bieden aan toekomstige stagiaires. Ziekenhuispersoneel moet herstellen van de drukke coronatijd. Daarnaast is er de angst voor een tweede coronagolf. In dat geval worden studenten – net als bij de eerste golf – naar huis gestuurd. 

 

Hanne: “Ik heb gelukkig al een plek in het OLVG. Daar loop je mee met een vast persoon. Dat kost hem of haar misschien iets meer tijd, maar volgens mij is het wel te doen. Bovendien is het een investering, we werken immers vier jaar in hetzelfde ziekenhuis.” 

 

Voor zover Emmy weet, gaan de stages op haar opleiding zo veel mogelijk door. “Ook tijdens corona zijn een aantal stages gewoon doorgegaan. Dat verschilt per zorginstelling. We gaan het meemaken.” Zelf moet ze in maart 2021 weer stage lopen. “Dat duurt gelukkig nog even.” 

 

Heeft ze nog tips voor studenten die aankomende september beginnen met de opleiding? “Tijdmanagement en planning zijn belangrijk”, weet ze uit ervaring. “Als je veel thuis moet studeren al helemaal. Het tempo ligt hoog, dus je moet goed plannen. Ik zou een duidelijk rooster voor jezelf maken, waarbij je je studie en privé van elkaar scheidt. Van 9 tot 3 studeren bijvoorbeeld, daarna de laptop dichtklappen en echt relaxen.” 

 

Maar Emmy hoopt dat haar studie na de zomer weer ‘normaal’ is. Dat is niet alleen goed voor de studieresultaten, het is ook gewoon leuker. “Al helemaal voor eerstejaars. Je wilt toch contact hebben met je klas en docenten. Echt contact, niet via een scherm.”