“De toezichthouder legitimeert zich met een door DUO verstrekte legitimatiepas en legt het doel van het huisbezoek uit. Hij of zij geeft aan dat medewerking niet verplicht is en dat niet meewerken geen directe consequenties heeft voor de student”, aldus minister Dijkgraaf.

Slaapplaatsen 

Vervolgens wordt aan de student gevraagd of hij/zij de kamer wil laten zien en aan te geven waar er geslapen wordt. Het aantal slaapplaatsen in de woning wordt dan vergeleken met het aantal ingeschreven personen. Van het huisbezoek zelf wordt dan een rapport opgemaakt. 

Niet zorgvuldig 

Een recente rechterlijke uitspraak geeft aan dat de controleurs minder zorgvuldig zijn dan de minister zegt. Een mbo-studente, die als ‘uitwonend’ stond geregistreerd, werd na een controle in 2021 als ‘thuiswonend’ geregistreerd. Er werd gevraagd of ze het te veel ontvangen bedrag aan studiefinanciering terug kon betalen. De studente ging echter met succes in beroep. De controle, waarop de beslissing gebaseerd werd, is zo onzorgvuldig uitgevoerd. Dat blijkt nu uit de uitspraak van de rechter.

De rechter is van mening dat de controleurs hun taak niet actief en zorgvuldig hebben uitgevoerd. De controleurs zijn net iets langer dan tien minuten binnen geweest en ze hebben alleen de kamer van de studente bekeken. De broer van de studente vertelde nog dat er in de rest van het huis geen spullen van het meisje te vinden waren. De rechter vindt dat de controleurs daar geen genoegen mee hadden moeten nemen. Ze hadden verder moeten zoeken. Omdat het onderzoek niet zorgvuldig gedaan is moet de beslissing van DUO worden teruggedraaid.

Risicoprofiel 

Niet alleen de inbreuk op de privacy van de studenten, maar ook de wijze waarop DUO studenten selecteert voor huisbezoeken zal vragen oproepen. De huisbezoeken vinden namelijk niet willekeurig plaats. Het gebeurt op basis van een ‘risicoprofiel’ en voor die wijze van selectie maakt het uit of de student een opleiding op mbo-niveau volgt. ‘Onderwijssoort’ is namelijk een risicofactor in het risicoprofiel, aldus de minister. De afkomst en de achternaam van studenten maakt geen verschil.

Door: Nationale Onderwijsgids / Femke van Arendonk