Meer dan de helft van de wereldbevolking woont in een stad, een percentage dat alleen nog maar gaat toenemen. Al die mensen hebben water nodig maar de vooruitzichten zijn niet bepaald rooskleurig, waarschuwt een internationale groep milieuwetenschappers onder leiding van de Universiteit Utrecht en KWR Water Research Institute. Ze onderzochten het watermanagement in 200 steden over de hele wereld. Van die steden kunnen alleen Amsterdam en Singapore worden aangemerkt als “waterwijs”. Het onderzoek loopt al meer dan tien jaar en is vooral uitgevoerd door studenten van het Utrechtse Copernicus Instituut voor Duurzame Ontwikkeling. Dat meldt de Universiteit van Utrecht.
Volgens Stef Koop, onderzoeker bij KWR en het Copernicus Instituut, zijn er wereldwijd maar een paar waterwijze steden. “Dat betekent dat ze grotendeels circulair en daarmee waterzelfvoorzienend zijn. Ze winnen grondstoffen en energie terug uit hun afval en afvalwater. Ook hebben ze een multifunctionele en adaptieve infrastructuur, en integreren zij water in hun stedelijke planning.” Wereldwijd dreigt water in de stad een volgend onderwerp te worden waarbij mensen slachtoffer worden van bestuurlijk onvermogen, zo waarschuwt Koop. “De gevolgen zijn enorm. Van overstromingen tot hittestress en ernstige watertekorten. Of grootschalige gezondheidsrisico’s en verlies aan biodiversiteit door gebrekkige voorziening van drinkwater, sanitatie en afvalwaterzuivering.”
Watermanagement
De onderzoekers bekeken hoe steden scoren bij de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties, met name SDG 6 (Gezond water en sanitaire voorzieningen) en SDG 11 ( Duurzame steden en gemeenschappen). “Effectiviteit van bestuur lijkt van doorslaggevende aard voor het behalen van die SDG’s”, verduidelijkt Chloé Grison, voormalig masterstudent aan het Copernicus Instituut en KWR en momenteel werkzaam als manager publieke infrastructuur bij Invest International. “Voor die mate van effectiviteit heeft de Wereldbank de criteria opgesteld. Wat blijkt: in steden met een effectief bestuur is ook het watermanagement goed. Of zoals de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, de OESO, zegt: If you want to fix the water pipes, start with the institutions.”
Ondermaatse prestatie
Van de 200 onderzochte steden presteren er 145 ondermaats op de onderwerpen afvalwaterzuivering, terugwinning van energie en klimaatadaptatie. “Niet alleen in Azië, Latijns-Amerika en Afrika, maar ook in Noord-Amerika en Oost-Europa.” Veel steden in Afrika en Azië schieten tekort als het gaat om een goede drinkwatervoorziening en sanitaire voorzieningen. “Dat laatste speelt ook in Latijns-Amerika.”
Datalacunes
Het behalen van de SDG’s is een politieke keuze, beklemtoont Kees van Leeuwen, hoogleraar Watermanagement en Stedelijke Ontwikkeling bij het Copernicus Instituut. “Je verdient je water alleen als je er ook echt om geeft. En aangezien de meesten van ons in steden wonen, is het behalen van de doelen van SDG 6 en SDG 11 cruciaal voor de mensheid.” Maar de middelen daarvoor ontbreken nu veelal. “Datalacunes staan het behalen van deze doelstellingen in de weg. Het is niet mogelijk om een proces te sturen als de voortgang niet goed wordt gemonitord. Op deze manier kunnen steden en landen niet tijdig aangesproken worden op hun beperkte voortgang. Dat vormt een grote belemmering voor het halen van SDG 6 en 11. Op basis van onze analyse is het dan ook zeer aannemelijk dat op veel plekken de doelstellingen van SDG 6 en 11 tegen 2030 niet zullen worden gehaald. Dit heeft ook grote consequenties voor het behalen van de andere SDG’s omdat water daarin vaak een centrale rol speelt.”
Naast de masterstudenten van de Universiteit Utrecht en KWR leverden ook de Universiteit van Bath (Verenigd Koninkrijk), de Vrije Universiteit Brussel, de universiteiten van Binnen-Mongolië en Nankai (beide in de Volksrepubliek China) en UNESCO belangrijke bijdragen aan het onderzoek.
Door: Nationale Onderwijsgids
