Tegenover deze bouwblunder staat in het Friese Workum het architectonisch prachtig uitgevoerde appartementencomplex Lânskip, dat bewust in zijn geheel ondersteboven is gebouwd. Het schuin toelopende puntdak staat in de grond geprikt en de muren, voorzien van grote raampartijen, wijzen naar de hemel. Het verschil met de eerste bouwpoging van de Tweemaster-Kameleon is dat de architect van het wooncomplex juist bewust voor deze in het oog springende bouwstijl heeft gekozen. Hij werd daarbij geïnspireerd door de oude boerderij die naast het nieuwe appartementencomplex is blijven staan. Bij het ontwerp heeft hij zelfs het volume en de hellingshoeken van deze boerderij overgenomen, waardoor een bijzonder schouwspel ontstaat en de twee gebouwen elkaar versterken.

Piet Mondriaan

Bijna tegelijkertijd met het opmerken van de bouwfout van de nieuwe basisschool in Oost-Souburg, werd in het museum Kunstsammlung in Düsseldorf ontdekt dat een schilderij van Piet Mondriaan al sinds de aanschaf in 1980 verkeerd om aan de muur hangt. Na het bestuderen van een oude foto, waarop het desbetreffende schilderij zichtbaar is, kwam men erachter dat bepaalde herkenbare lijnen aan de bovenkant staan afgebeeld, terwijl deze op het schilderij dat in het museum hangt aan de onderkant staan. Dit betekent dat het schilderij 180 graden gedraaid zou moeten worden. Het museum was echter niet van plan om het schilderij alsnog om te draaien.

Het eigenzinnige ontwerpersduo Viktor en Rolf was daarentegen juist wél bereid om hun nieuwste creaties alle kanten op te draaien; liefst zelfs de minst voor de hand liggende. Tijdens een coutureshow in Parijs werd onlangs hun nieuwste zomercollectie getoond en droegen de modellen zeer vooruitstrevende en bizar ogende jurken. Ze werden niet op traditionele wijze gedragen, maar juist ondersteboven, driekwart of half gedraaid en soms zelfs een stukje van het lichaam af. De ontwerpen waren vernieuwend, gedurfd en humoristisch en daardoor ook verzekerd van veel aandacht in de diverse media.

Gewaande functionaliteit

De hierboven beschreven situaties zijn allen voorbeelden waarbij gewaande functionaliteit in strijd is met de interpretatie van een object of situatie. Daarbij is het weliswaar essentiëler dat een school in het juiste aanzicht wordt gebouwd dan dat bijvoorbeeld een couturecollectie op een draagbare en toegankelijke manier wordt gepresenteerd. Er kunnen desondanks duidelijke parallellen worden getrokken tussen de verdraaide gebouwen, de onbewust en bewust gekantelde kunstverschijningen, hoe we ons verhouden tot elkaars denkbeelden en de diverse soorten ontwikkelingen waar we mee te maken krijgen.

Ik krijg geregeld de vraag of ik merk dat leerlingen veranderd zijn, in vergelijking met een jaar of twintig geleden. Het zijn echter niet de leerlingen als persoon, maar de wereld om hen heen die verandert, (in)direct om aanpassingen vraagt en een bepaalde mate van flexibiliteit en wijsheid van ze verlangt. Veranderingen worden namelijk veelal aan ons allemaal opgedrongen. Het is dan juist de kunst om daar op een persoonlijk passende manier mee om te leren gaan. Dit biedt vervolgens ook kansen om een leven te leren leiden dat volgens je eigen bouwtekening wordt vormgegeven, waarbij visies mogen kantelen en je niet ondersteboven bent wanneer je enigszins (b)lijkt af te wijken van heersende normen.    

Pascal Cuijpers
(Docent VO, publicist en auteur)
www.pcuijpers.nl

Door: Nationale Onderwijsgids / Pascal Cuijpers