De Vrije Universiteit Amsterdam introduceert een opvallend nieuw keuzevak: ‘Psychedelica en zingeving’. Het vak, onder leiding van filosoof en hoogleraar André van der Braak, is bedoeld voor studenten die zich willen verdiepen in de spirituele en existentiële impact van geestverruimende middelen zoals paddo’s, ayahuasca en MDMA. Dit meldt Trouw.
Waar deze middelen vaak worden ingezet bij therapieën tegen bijvoorbeeld depressie of trauma, pleit Van der Braak voor erkenning van de mystieke en spirituele ervaringen die ze kunnen oproepen. Volgens hem zijn dat geen bijwerkingen, maar juist wezenlijke onderdelen van het helingsproces.
Begeleiding bij diepe ervaringen
Het nieuwe vak richt zich op de rol van geestelijk verzorgers bij het begeleiden van mensen die psychedelica gebruiken — zowel in medische settings als in spirituele contexten. Die ervaringen kunnen levensvragen losmaken en zelfs iemands wereldbeeld op zijn kop zetten. Begeleiding is dan cruciaal, vinden ook experts zoals Daan Keiman, die betrokken is bij een onderzoek naar psychedelisch gebruik in de palliatieve zorg.
Studenten leren in het vak hoe ze mensen kunnen voorbereiden op een trip, begeleiden tijdens het proces en ondersteunen bij het verwerken van wat ze hebben meegemaakt.
Stage bij ketaminebehandeling
Van der Braak onderzoekt de mogelijkheid om studenten stage te laten lopen bij zorginstellingen die al werken met psychedelica, zoals ggz-centra die ketamine gebruiken. Volgens hem groeit daar de behoefte aan geestelijk verzorgers die naast psychologen een andere invalshoek bieden.
Hoewel kerken die betrokken zijn bij de opleiding nog niet op het vak hebben gereageerd, verwacht Van der Braak dat vooral vrijzinnige religieuze stromingen open zullen staan voor het onderwerp.
Breder maatschappelijk thema
Volgens de Vereniging van Geestelijk Verzorgers (VGVZ) is dit nieuwe domein zeer relevant. Steeds meer mensen, ook jongeren, experimenteren met psychedelica. Dat brengt existentiële vragen met zich mee die begeleiding vragen. De voorzitter van de VGVZ benadrukt dat geestelijk verzorgers – mits goed opgeleid – bij uitstek geschikt zijn om hierbij ondersteuning te bieden.
Toch zijn er nog stappen nodig. Veel professionals hebben nog onvoldoende kennis van de medische en ethische aspecten van middelengebruik. Opleiding en bijscholing zijn volgens de beroepsvereniging daarom noodzakelijk.
Met dit vak maakt de VU ruimte voor een vernieuwende benadering van zingeving, waarin spiritualiteit en moderne inzichten over psychedelica samenkomen. Een eerste stap in een domein dat volop in ontwikkeling is.
Door: Nationale Onderwijsgids / Fleur Zomer
